چرا و چه زمانی نیاز به جراحی دندان عقل داریم؟ (بررسی مراحل جراحی)
امروزه در بیشتر افراد دندان های عقل کاربرد آنچنانی نداشته و صرفا باعث بروز عوارض می گردند. بنابراین دندانپزشکان توصیه می کنند آن ها را از دهان خارج کنیم. البته این مساله زمانی انجام می شود که دندان عقل واقعا منجر به عوارض احتمالی در این لحظه یا حتی آینده شود. ما در این مقاله همه چیز درباره این دندان، مشکلاتی که ایجاد می کند و جراحی دندان عقل را مورد بررسی قرار داده ایم. اگر در شرف یک عمل جراحی دندان عقل هستید حتما این مقاله را بخوانید.
هرچیزی که باید درباره دندان عقل بدانید …
دندان های عقل (سومین دندان های آسیاب)، آخرین دندان هایی هستند که در دهان رشد می کنند. این دندان ها معمولاً در سنین 17 تا 25 سالگی شروع به ظاهر شدن می کنند. هر فرد به طور طبیعی چهار دندان عقل دارد که دو دندان در هر فک قرار دارند (دو دندان در فک بالا و دو دندان در فک پایین). دندان های عقل در واقع بقایای تکاملی از زمان هایی هستند که اجداد انسان ها نیاز به دندان های بیشتری برای جویدن مواد غذایی سخت و خام داشتند.
امروزه، با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی انسان ها، نیاز به دندان های عقل کاهش یافته است. در حالی که بسیاری از افراد دندان های عقل خود را بدون مشکل نگه می دارند، اما در برخی موارد، این دندان ها می توانند باعث مشکلات جدی شوند. مشکلاتی نظیر نهفتگی، عفونت و فشار بر سایر دندان ها از جمله مسائلی هستند که ممکن است نیاز به جراحی دندان عقل یا خارج کردن معمولی آن را مبدل به امری ضروری کنند.
نقش و کارکرد دندان عقل
در زمان های قدیم، انسان ها به دلیل رژیم غذایی خام و مصرف مواد غذایی سخت و فیبری نیاز به دندان های بیشتری برای جویدن داشتند. دندان های عقل به عنوان دندان های کمکی در آسیاب و خرد کردن غذاهای سخت مورد استفاده قرار می گرفتند. این دندان ها نقش مهمی در فرایند هضم اولیه ایفا می کردند، زیرا خرد کردن بهتر غذاها باعث هضم آسان تر آن ها در معده و روده می شد.
با این حال، با گذشت زمان و تغییر رژیم غذایی انسان ها به سمت مواد غذایی پخته و نرم تر، نیاز به دندان های عقل کاهش یافته است. امروزه، بسیاری از افراد به دلیل فضای کم در فک و مشکلات مرتبط با رشد دندان های عقل، مجبور به کشیدن این دندان ها می شوند. در واقع، دندان های عقل در بسیاری از موارد نه تنها نقش مفیدی ایفا نمی کنند، بلکه می توانند مشکلات بهداشتی و دندانی قابل توجهی را به همراه داشته باشند. به همین بیشتر ما انسان ها نیاز به کشیدن معمولی یا جراحی دندان عقل داریم.
دلایل کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل به دلایل مختلفی انجام می شود که مهم ترین آن ها شامل کمبود فضا در فک، عفونت و التهاب، آسیب به دندان های مجاور، و تشکیل کیست ها و تومورها است. این دلایل می توانند به صورت تکی یا ترکیبی باعث ایجاد مشکلات جدی در دهان و دندان شوند که نیاز به مداخله دندانپزشکی دارند. اجازه دهید هر یک از دلایل نیاز به جراحی دندان عقل یا کشیدن معمولی آن را بیشتر توضیح دهیم:
+ کمبود فضا در فک
در بسیاری از افراد، فضای کافی برای رشد دندان های عقل وجود ندارد. این کمبود فضا می تواند باعث شود دندان های عقل به صورت نهفته یا نیمه نهفته رشد کنند. متاسفانه این وضعیت می تواند مشکلات جدی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند. دندان های نهفته ممکن است زیر لثه ها باقی بمانند و حتی به طرز نادرستی در استخوان فک نفوذ کنند، که این امر می تواند باعث درد شدید و ناراحتی شود.
دندان های نیمه نهفته نیز می توانند باعث مشکلات مختلفی شوند. به عنوان مثال، تمیز کردن دندان های نیمه نهفته دشوار است. این مساله نیز به نوبه خود می تواند منجر به تجمع باکتری ها و ایجاد پوسیدگی دندان و عفونت شود. به همین دلیل، دندانپزشکان اغلب توصیه می کنند که اقدام به کشیدن معمولی یا جراحی دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته شود تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری به عمل آید.
+ عفونت و التهاب
دندان های عقل نیمه نهفته می توانند باعث عفونت و التهاب لثه ها شوند. این وضعیت به نام پری کورونیت شناخته می شود و می تواند بسیار دردناک باشد. عفونت ممکن است به سایر بخش های دهان نیز گسترش یابد و نیاز به درمان فوری دارد. التهاب لثه ها می تواند باعث تورم، قرمزی و درد شدید شود که ممکن است به مشکلات بیشتری مانند تشکیل آبسه و عفونت های گسترده تر نیز منجر شود.
علاوه بر این، عفونت های مزمن لثه در اطراف دندان های عقل می تواند به دیگر بخش های بدن نیز آسیب برساند. تحقیقات نشان داده اند که عفونت های دهانی می توانند به بیماری های سیستمیک مانند بیماری های قلبی و دیابت مرتبط باشند. به همین دلیل، درمان فوری و موثر عفونت های مرتبط با دندان عقل اهمیت زیادی دارد.
+ آسیب به دندان های مجاور
رشد نادرست دندان های عقل می تواند باعث فشار به دندان های مجاور و آسیب به آن ها شود. این فشار می تواند منجر به جابجایی دندان ها و بروز مشکلات ارتودنسی شود. به عنوان مثال، فشار دندان های عقل می تواند باعث حرکت دندان های قدامی به سمت بیرون شود، که این امر می تواند منجر به کج شدن دندان ها و نیاز به درمان ارتودنسی شود.
همچنین، دندان های عقل می توانند باعث آسیب به ریشه دندان های مجاور شوند. این آسیب می تواند منجر به حساسیت دندان ها، درد و حتی از دست دادن دندان های سالم شود. به همین دلیل، بسیاری از دندانپزشکان توصیه می کنند که به محض مشاهده مشکلات مرتبط با آن ها، اقدام به کشیدن معمولی یا جراحی دندان عقل کنیم تا از بروز آسیب های بیشتر جلوگیری شود.
+ کیست ها و تومورها
در برخی موارد، دندان های عقل نهفته می توانند منجر به تشکیل کیست ها یا تومورهای خوش خیم شوند. این توده ها می توانند به ساختارهای اطراف آسیب بزنند و نیاز به جراحی برای برداشتن آن ها دارند. کیست های دندانی ممکن است به تدریج رشد کرده و باعث آسیب به استخوان فک و دندان های مجاور شوند.
تشکیل تومورها نیز می تواند یک مشکل جدی در خصوص دندان های عقل نهفته باشد. اگرچه تومورهای مرتبط با دندان عقل معمولاً خوش خیم هستند، اما در موارد نادر می توانند به تومورهای بدخیم تبدیل شوند. به همین دلیل، هر گونه تغییر غیرعادی در محل دندان عقل باید به سرعت بررسی و در صورت لزوم اقدام به جراحی دندان عقل شود.
روش های درمان دندان عقل چیست؟
روش های درمان دندان عقل بسته به وضعیت دندان و میزان مشکلات مرتبط با آن متفاوت است. این روش ها شامل کشیدن ساده و جراحی دندان عقل می باشند. هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و باید توسط دندانپزشک بر اساس نیاز بیمار انتخاب شوند.
کشیدن ساده دندان عقل به روش معمولی و ساده
در مواردی که دندان عقل به طور کامل در دهان ظاهر شده و به راحتی قابل دسترسی است، کشیدن ساده دندان انجام می شود. این روش شامل بی حسی موضعی و استفاده از ابزارهای دندانپزشکی برای خارج کردن دندان از استخوان و لثه است. کشیدن ساده دندان عقل معمولاً یک فرایند سریع و کم خطر است که نیازی به مداخله پیچیده ندارد.
کشیدن ساده دندان عقل معمولاً با حداقل درد و ناراحتی همراه است و بیمار به سرعت می تواند به فعالیت های روزمره خود بازگردد. با این حال، مراقبت های بعد از کشیدن دندان، مانند استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب، شستشوی دهان با محلول های ضدعفونی و پرهیز از خوردن غذاهای سخت، برای جلوگیری از عفونت و تسریع بهبودی ضروری است.
جراحی دندان عقل
در مواردی که دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته باشد، نیاز به جراحی دندان عقل است. این جراحی معمولاً تحت بی حسی موضعی یا عمومی انجام می شود و شامل مراحل زیر است:
+ آمادگی قبل از جراحی
قبل از جراحی، دندانپزشک یا جراح دهان و فک و صورت، وضعیت دندان ها را با استفاده از تصاویر رادیوگرافی بررسی می کند. این تصاویر به تعیین محل دقیق دندان و مشکلات احتمالی پیش رو کمک می کنند. برنامه ریزی دقیق جراحی بر اساس این تصاویر انجام می شود تا خطرات و عوارض احتمالی به حداقل برسد.
همچنین، بیمار باید اطلاعات کاملی درباره داروهای مصرفی و وضعیت سلامتی خود به دندانپزشک ارائه دهد. این اطلاعات به دندانپزشک کمک می کند تا از بروز عوارض جانبی و تداخلات دارویی جلوگیری کند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به تجویز آنتی بیوتیک ها قبل از جراحی برای کاهش خطر عفونت باشد.
+ مراحل انجام جراحی
- بی حسی: ابتدا محل جراحی با استفاده از بی حسی موضعی یا عمومی بی حس می شود. انتخاب نوع بی حسی بستگی به وضعیت دندان و ترجیحات بیمار دارد.
- برش لثه: جراح برشی کوچک در لثه ایجاد می کند تا به دندان عقل دسترسی پیدا کند. این برش به جراح اجازه می دهد تا دندان را به طور کامل مشاهده و استخراج کند.
- برداشتن استخوان: در برخی موارد، حین جراحی دندان عقل قسمتی از استخوان اطراف دندان باید برداشته شود تا دندان قابل استخراج باشد. این مرحله ممکن است با استفاده از ابزارهای خاص یا لیزر انجام شود.
- خارج کردن دندان: دندان به صورت کامل یا تکه تکه خارج می شود. اگر دندان به تکه های کوچکتر تقسیم شود، استخراج آن راحت تر و با خطر کمتر همراه خواهد بود.
- بخیه زدن: بعد از استخراج دندان، محل جراحی بخیه زده می شود تا بهبودی سریع تر صورت گیرد. بخیه ها ممکن است جذب شونده یا نیاز به کشیدن داشته باشند.
+ مراقبت های بعد از جراحی
بعد از جراحی دندان عقل، مراقبت های ویژه ای برای جلوگیری از عفونت و تسریع بهبودی نیاز است. این مراقبت ها شامل استفاده از داروهای تجویز شده، شستشوی دهان با محلول های ضدعفونی، اجتناب از مصرف غذاهای سخت و تند، و استراحت کافی است. داروهای ضد درد و ضد التهاب به کاهش درد و تورم کمک می کنند و محلول های ضدعفونی به جلوگیری از عفونت کمک می کنند.
استراحت و پرهیز از فعالیت های شدید نیز به کاهش خطر خونریزی و تسریع بهبودی کمک می کند. در صورت بروز هر گونه مشکل غیرعادی، مانند درد شدید یا عفونت، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه شود. رعایت دقیق دستورات دندانپزشک می تواند بهبودی سریع و بدون عارضه ای را برایتان تضمین کند.
جمع بندی کنیم؟
دندان های عقل، با وجود اینکه ممکن است در برخی افراد مشکلی ایجاد نکنند، اما متاسفانه در بسیاری از موارد نیاز به بررسی و در صورت لزوم، کشیدن دارند. عدم توجه به مشکلات مرتبط با دندان های عقل می تواند منجر به عوارض جدی و مشکلات سلامتی شود. با مشاوره با دندانپزشک و پیروی از توصیه های درمانی، می توان از بسیاری از مشکلات پیشگیری کرد و سلامت دهان و دندان را حفظ نمود.
در نهایت، آگاهی از دلایل و روش های مواجهه مخصوص جراحی دندان عقل می تواند به شما کمک کند تصمیمات بهتری درباره سلامت دهان و دندان خود بگیرید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکلات دندان عقل مواجه هستید، توصیه می شود به دندانپزشک یا جراح دهان و فک و صورت مراجعه کرده و اقدامات لازم را انجام دهید. پیشگیری و درمان به موقع می تواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند و سلامت دهان و دندان شما را تضمین نماید.