با 3 علت اصلی پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی آشنا شوید
درمان ارتودنسی قدمی بزرگ برای داشتن لبخندی زیبا و دندان هایی مرتب است، اما با خودش یک چالش جدید هم به همراه می آورد: پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی. در واقع با وجود براکت ها، سیم ها و دیگر اجزای ارتودنسی، تمیز کردن کامل دندان ها کمی پیچیده تر می شود و این شرایط می تواند باعث تجمع پلاک و باقیمانده غذا، و در نتیجه افزایش خطر پوسیدگی شود. پس، در این دوران باید حسابی به فکر بهداشت دهان و دندان بود.
3 دلیل اصلی پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی چه هستند؟
همانطور که در مقدمه هم گفتیم، درمان ارتودنسی با همه خوبی هایش، می تواند دندان ها را در برابر پوسیدگی حساس تر کند. بنابراین بیایید ببینیم چرا این اتفاق می افتد:
۱. تمیز کردن سخت تر دندان ها
وقتی سیم ها و براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، عملاً نمی گذارند مسواک و نخ دندان به راحتی و آزادانه حرکت کنند و همه جای دندان را تمیز کنند. همین باعث می شود خرده های غذا و پلاک های میکروبی، به ویژه اطراف براکت ها و لبه های لثه، باقی بمانند. این نقاط هم (متاسانه) محیطی عالی برای رشد باکتری ها و شروع پوسیدگی دندان هستند.
۲. بیشتر شدن جاهای گیر غذایی
براکت ها و حلقه های فلزی (باندها) که دور دندان های خلفی قرار می گیرند، در واقع یک سطح اضافه و ناهموار روی دندان ها ایجاد می کنند. این سطوح، جاهای خیلی خوبی برای گیر کردن غذا، جمع شدن پلاک و رشد میکروب ها هستند.
اگر این پلاک ها به موقع و درست پاک نشوند، باکتری ها شروع به تولید اسید می کنند که این اسید به مینای دندان حمله می کند و باعث پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی می شود.
۳. کم شدن بزاق دهان در برخی موارد
در بعضی از بیماران، استرس ناشی از شروع درمان ارتودنسی یا حتی درد و ناراحتی های اولیه که باعث می شود کمتر بجوند، می تواند ترشح بزاق دهان را کم کند. بزاق نقش خیلی مهمی در سلامت دهان دارد:
- هم اسیدهایی که باکتری ها تولید می کنند را خنثی می کند
- و هم کمک می کند مواد قندی و ذرات غذا از روی دندان ها شسته شوند.
بنابراین وقتی بزاق کم می شود، این سیستم دفاعی بدن ضعیف شده و خطر پوسیدگی بالا می رود.
مهم ترین نشانه های هشداردهنده پوسیدگی در حین ارتودنسی چیست؟
پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی اگر بروز کند معمولا خودش را با علائم زیر نشان می دهد:
- مشاهده لکه های سفید گچی روی دندان ها (نشانه اولیه کاهش مواد معدنی)
- حساسیت به سرما یا شیرینی
- تغییر رنگ دندان ها در اطراف براکت ها
- بوی بد دهان (مزمن)
- احساس گیر کردن غذا بین براکت ها و دندان
راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی در دوران ارتودنسی چیست؟
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی، رعایت چند نکته که ارتودنتیست به شما می گوید خیلی ضروری است. راهکارهای از این دست به شما کمک می کنند تا لبخندی سالم و زیبا داشته باشید:
۱. استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی
مسواک های معمولی شاید نتوانند همه جای اطراف براکت ها و سیم ها را تمیز کنند. برای همین، بهتر است از مسواک های مخصوص ارتودنسی استفاده کنید. این مسواک ها طراحی خاصی دارند (مثلاً V شکل یا اینترپروگزیمال) که کمک می کنند نواحی اطراف براکت ها و زیر سیم ها به خوبی تمیز شوند و چیزی روی آن ها نماند.
۲. شستشو با دهان شویه فلورایددار
استفاده منظم از دهان شویه حاوی فلوراید یکی از بهترین راه ها برای محکم کردن مینای دندان است. فلوراید باعث می شود دندان ها در برابر حمله اسید باکتری ها مقاوم تر شوند و در نتیجه، خطر پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی را به شکل چشمگیری کم می کند.
۳. استفاده روزانه از نخ دندان مخصوص ارتودنسی
نخ دندان کشیدن در زمان ارتودنسی (با وجود سیم ها) شاید کمی سخت به نظر برسد، اما واقعاً مهم است. برای این کار باید از نخ دندان های مخصوص ارتودنسی استفاده کنید. این نخ دندان ها یک قسمت سفت کننده دارند که کمک می کند نخ به راحتی از زیر سیم های ارتودنسی رد شود. با کمی تمرین و صبر، می توانید به خوبی از آن ها برای تمیز کردن بین دندان ها استفاده کنید.
۴. محدود کردن مصرف قند و مواد چسبناک
خوراکی های شیرین و چسبناک، اصلی ترین دشمن دندان های شما در دوران ارتودنسی هستند. چیزهایی مثل آب نبات، شکلات، نوشابه و حتی میوه های خشک می توانند به دندان ها و براکت ها بچسبند و باعث رشد باکتری ها و سرعت گرفتن روند پوسیدگی شوند. بهتر است مصرف این جور مواد غذایی را تا جای ممکن کم کنید.
۵. مراجعه منظم به دندانپزشک عمومی و ارتودنتیست
در طول درمان ارتودنسی، علاوه بر ویزیت های دوره ای که با متخصص ارتودنسی خود دارید، خیلی مهم است که به صورت منظم به دندانپزشک عمومی هم مراجعه کنید. دندانپزشک عمومی می تواند وضعیت کلی سلامت دندان های شما را بررسی کند و اگر کوچک ترین نشانی از پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی دید، به موقع آن را درمان کند. این همکاری بین دندانپزشک و ارتودنتیست، سلامت دندان های شما را تضمین می کند.
آیا پوسیدگی دندان درمان ارتودنسی را متوقف می کند؟
در صورتی که پوسیدگی در مراحل اولیه تشخیص داده شود، ممکن است بدون نیاز به توقف درمان قابل ترمیم باشد. اما در موارد پیشرفته تر، بسته به محل پوسیدگی و میزان آسیب، ممکن است نیاز به برداشتن موقت براکت ها و درمان کامل دندان قبل از ادامه ارتودنسی باشد.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید: پوسیدگی فقط سطح دندان را درگیر نمی کند
در صورت بی توجهی، پوسیدگی می تواند به ساختارهای عمیق تر دندان نفوذ کرده و باعث نیاز به عصب کشی، درمان های پیچیده یا حتی کشیدن دندان شود. چنین شرایطی نه تنها سلامت دهان را تهدید می کند بلکه نظم درمان ارتودنسی را نیز به هم می زند و ممکن است نتایج نهایی را تحت تأثیر قرار دهد.
اگر خودتان رعایت کنید خطر پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی صفر می شود
پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی، خطری جدی اما قابل پیشگیری است. با رعایت دقیق بهداشت دهان، استفاده از ابزارهای تخصصی و رژیم غذایی مناسب، می توان از این عارضه جلوگیری کرد. درمان ارتودنسی، فرآیندی مهم برای ارتقای زیبایی و سلامت دندان هاست؛ اما این مسیر زمانی موفق خواهد بود که همراه با مراقبت های روزمره و دقیق انجام شود.
پرسش و پاسخ های رایج درباره پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی
بله، اگر بهداشت رعایت نشود. هرچند الاینرها قابلیت برداشتن دارند، اما نگهداری نادرست و تمیز نکردن آن ها می تواند باعث تجمع باکتری شود.
در مراحل اولیه، با استفاده از فلوراید و ترمیم های غیرتهاجمی می توان آن را کنترل کرد. برای مراحل شدیدتر هم، ممکن است نیاز به پرکردن یا ترمیم زیبایی باشد.
در صورت تشخیص دیرهنگام و پوسیدگی شدید، گاهی این تصمیم اتخاذ می شود ولی موضوع خیلی نادری است.
براکت سرامیکی یا الاینر تأثیر مستقیمی بر پوسیدگی ندارند. آنچه تعیین کننده است، نحوه رعایت بهداشت دهان و دندان توسط بیمار است.