چطور از تغییر رنگ کش ارتودنسی جلوگیری کنیم؟

درمان ارتودنسی ثابت، ترکیبی از عملکرد، دقت و ظرافت است. اما در کنار ساختارهای فلزی و سیم ها، وجود حلقه های کوچک و رنگی به نام کش ارتودنسی (Elastic Ligatures) هم بخشی از این مسیر است. کش هایی که در ظاهر ساده اند، اما هم نقش مهمی در عملکرد درمان دارند و هم می توانند به مرور زمان، ظاهر دندان ها را تحت تأثیر قرار دهند. یکی از رایج ترین دغدغه های بیماران، تغییر رنگ کش ارتودنسی در طول درمان است؛ موضوعی که در این مقاله به طور دقیق به آن می پردازیم.

علل تغییر رنگ کش ارتودنسی و روش های پیشگیری از آن ها در یک نگاه

نکات مهم:

• تغییر رنگ کش‌ ها معمولاً تأثیری بر عملکرد درمان ارتودنسی ندارد
• در هر ویزیت (معمولاً هر 4-6 هفته) کش‌ ها تعویض می‌ شوند
• برای سفید کردن کش‌ های تغییر رنگ داده شده نمی‌ توان از مواد سفیدکننده استفاده کرد
• بهترین راه حل پیشگیری از تغییر رنگ، رعایت بهداشت دهان و دندان است

کش ارتودنسی چیست و چه وظیفه ای دارد؟

کش های ارتودنسی، حلقه های کوچک پلاستیکی هستند که دور براکت ها قرار می گیرند و سیم ارتودنسی را در جای خود نگه می دارند. این کش ها در انواع رنگ ها قابل انتخاب اند و به بیماران این امکان را می دهند که در فرآیند درمان، کمی شخصی سازی و تنوع رنگ را نیز تجربه کنند.

اما فارغ از ظاهر، این کش ها بخشی از یک سیستم منظم و علمی هستند و باید در بازه های مشخص (معمولاً ماهانه) توسط ارتودنتیست تعویض شوند.

چرا کش ارتودنسی تغییر رنگ می دهد؟

دیده اید که گاهی کش های کوچک رنگی یا شفافی که روی براکت های ارتودنسی قرار می گیرند، بعد از مدتی استفاده رنگشان کمی تغییر می کند؟ این اتفاق، امری بسیار رایج است و معمولاً نشانه این نیست که درمان شما کیفیت خوبی ندارد یا مشکلی پیش آمده است. در واقع، دلایل مختلفی دست به دست هم می دهند تا این کش ها که از ماده ای خاص ساخته شده اند، تغییر رنگ دهند. بیایید ببینیم اصلی ترین دلایل تغییر رنگ کش ارتودنسی کدامند:

مصرف خوراکی های رنگدانه دار

یکی از اصلی ترین دلایل این تغییر رنگ، مصرف خوراکی ها و نوشیدنی هایی است که رنگدانه های قوی دارند.  خوراکی های رنگی مث:

• چای پررنگ
• قهوه
• زعفران در غذاها
• نوشابه های رنگی
• سس گوجه فرنگی
• زردچوبه
• و حتی شکلات

همگی می توانند رنگ اصلی کش های شما را تغییر دهند. این مواد، به خاطر رنگدانه های قوی که دارند، رنگشان را به راحتی به سطح کش ها منتقل می کنند و باعث می شوند کش ها لک یا کدر شوند.

استعمال دخانیات

عامل دیگری که در تغییر رنگ کش ارتودنسی نقش دارد، استعمال دخانیات است. نیکوتین و سایر مواد موجود در سیگار یا قلیان می تواند به مرور زمان باعث زرد شدن کش های ارتودنسی و حتی لک شدن سایر قسمت های دهان و دندان ها شود.

رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان

اگر بهداشت دهان به خوبی رعایت نشود، یعنی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم انجام نگیرد، پلاک باکتریایی و باقی مانده غذا روی دندان ها و اطراف براکت ها جمع می شود. این تجمع پلاک نه تنها برای سلامت لثه و دندان مضر است، بلکه می تواند باعث لک و تغییر رنگ کش های ارتودنسی نیز گردد و ظاهر ناخوشایندی ایجاد کند.

جنس خود کش ها

و نکته آخر اینکه، طبیعت خود ماده ای که کش ها از آن ساخته می شوند هم در این موضوع بی تأثیر نیست. کش های ارتودنسی از موادی به نام الاستومر ساخته می شوند که به طور طبیعی قابلیت جذب رنگ نسبتاً بالایی دارند.

به همین دلیل است که رنگ های روشن تر کش ها، مثل سفید، شفاف، آبی روشن یا صورتی کمرنگ، بیشتر از رنگ های تیره مستعد تغییر رنگ و لکه گذاری هستند و زودتر آثار مواد رنگی روی آن ها مشخص می شود.

آیا تغییر رنگ کش ارتودنسی اتفاق بدی است؟

تغییر رنگ کش ها جنبه زیبایی دارد و معمولاً هیچ خطر مستقیمی برای سلامت دندان ها یا روند درمان ایجاد نمی کند. اما اگر این تغییر رنگ ناشی از تجمع پلاک یا عدم بهداشت باشد، ممکن است در بلندمدت زمینه ساز مشکلات لثه یا پوسیدگی دندان شود.

چطور می توان از تغییر رنگ کش ارتودنسی جلوگیری کرد؟

حالا که با هم دیدیم چرا کش های کوچک ارتودنسی ممکن است تغییر رنگ دهند، شاید بپرسید چطور می شود جلوی این اتفاق را گرفت یا حداقل آن را به تأخیر انداخت تا کش ها ظاهر تمیزتری داشته باشند؟

خوشبختانه راهکارهایی وجود دارد که با رعایت آن ها، می توانید به تمیز ماندن و شفافیت کش هایتان برای مدت بیشتری کمک کنید. بیایید مهم ترین راه کارهای جلوگیری از تغییر رنگ کش ارتودنسی را با هم مرور کنیم:

اولین قدم، شاید هنگام انتخاب رنگ کش ها باشد

اگر نگران تغییر رنگ کش ارتودنسی خود هستید و ظاهر تمیز برایتان خیلی مهم است، می توانید هنگام مراجعه به متخصص ارتودنسی، از او بخواهید که رنگ های تیره تر کش ها را برایتان استفاده کند.

رنگ هایی مثل:

• خاکستری
• سرمه ای
• بنفش تیره
• یا دودی

کمتر اثر رنگدانه های موجود در غذاها را نشان می دهند و ظاهر تمیزتری را برای مدت طولانی تری حفظ می کنند. در حالی که رنگ های روشن تر مثل:

• سفید
• کلا شفاف
• آبی روشن
• یا صورتی کمرنگ

با اینکه در ابتدا خیلی زیبا و جذاب هستند، اما متأسفانه زودتر لک می شوند و تغییر رنگ در آن ها بیشتر نمایان است.

قدم بعدی برای جلوگییر از تغییر رنگ کش ارتودنسی، توجه به خوراکی ها و نوشیدنی هایی است که مصرف می کنید.

همانطور که صحبت کردیم، مواد پررنگ مثل چای پررنگ، قهوه، نوشابه های تیره، سس ها، و غذاهایی که زردچوبه زیاد دارند، می توانند باعث تغییر رنگ کش ارتونسی شوند. محدود کردن مصرف این مواد، به خصوص در چند روز اول بعد از اینکه کش هایتان را عوض می کنید، می تواند در به تأخیر انداختن تغییر رنگ بسیار مؤثر باشد.

و البته، رعایت دقیق و کامل بهداشت دهان و دندان، که همیشه مهم است

مسواک زدن منظم و کامل بعد از هر وعده غذایی، استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی برای پاک کردن باقی مانده غذا از بین دندان ها و اطراف براکت ها، و شست وشو با دهان شویه مناسب، به حذف پلاک و ذرات رنگی از اطراف براکت ها و کش ها کمک می کند. و همین مساله احتمال لک شدن آن ها را به شدت کاهش می دهد.

مراجعات منظم به متخصص ارتودنسی را فراموش نکنید

کش ها در هر جلسه ویزیت شما تعویض می شوند و با کش های جدید جایگزین می گردند. این یعنی حتی اگر بین دو جلسه با تغییر رنگ کش ارتودنسی روبرو شوید این وضعیت موقتی است. خوشبختانه معمولا در جلسه بعدی کش های نو خواهید داشت.

اگر هم در فاصله بین دو جلسه، کشی به شدت لک شد یا پاره شد، می توانید با متخصص تماس بگیرید. و در صورت نیاز، زودتر از موعد آن ها را تعویض کنید تا ظاهر دندان هایتان تمیز بماند.

در نهایت بدانید و آگاه باشید که عملکرد بسیار بسیار مهم تر از ظاهر است

گرچه زیبایی و تمیزی کش ها اهمیت دارد، اما نباید هدف اصلی درمان را تحت الشعاع قرار دهد. تمرکز بر پیشرفت درمان و سلامت دهان، باید همواره در اولویت باشد. انتخاب کش هایی با رنگ مناسب سلیقه و سبک زندگی شما، در کنار رعایت بهداشت، بهترین ترکیب را برای تجربه ای موفق در ارتودنسی رقم خواهد زد.

پاسخ به سوالات رایج