در این مقاله سعی می کنیم به طور کامل، به بررسی جزئیات عمل ارتوسرجری یا ارتوگناتیک بپردازیم و هر چیزی که باید درباره آن بدانید را توضیح دهیم. مثلا دلایل نیاز به جراحی، روند درمان، مزایا، مراقبت های پس از جراحی و هزینه های مرتبط با آن را بررسی می کنیم. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکلات فکی مواجه شدید هستید، این مقاله می تواند راهنمای کاملی برای تصمیم گیری آگاهانه شما باشد.
همه چیز درباره درمان ارتوسرجری در یک نگاه
| جنبه | توضیحات |
| تعریف | جراحی اصلاحی فک ها برای رفع ناهنجاری های ساختاری و عملکردی که با ارتودنسی به تنهایی قابل درمان نیستند. |
| دلایل نیاز | اوربایت یا آندربایت شدید عدم تقارن صورت مشکلات تنفسی (آپنه خواب، خرخر) مشکلات جویدن یا تکلم درد مزمن فک (مفصل TMJ) |
| مراحل درمان | ۱. آماده سازی: ارتودنسی (چند ماه تا یک سال)، تصویربرداری و برنامه ریزی دقیق ۲. جراحی: تحت بیهوشی عمومی، جابجایی و تثبیت فک ها با پیچ و پلاک ۳. نقاهت: ادامه ارتودنسی، رعایت رژیم غذایی و بهداشت |
| مراقبت های پس از جراحی | استراحت کافی و پرهیز از فعالیت سنگین رژیم غذایی نرم و مایع (سوپ، پوره) رعایت بهداشت دهان با مسواک نرم و دهان شویه پیگیری منظم با پزشک |
| مزایا | بهبود عملکرد جویدن و تکلم اصلاح تقارن و زیبایی صورت رفع مشکلات تنفسی افزایش اعتمادبه نفس |
| معایب/چالش ها | دوره نقاهت طولانی هزینه بالا (شروع از ۱۵۰ میلیون تومان) عوارض احتمالی (درد، خونریزی، عفونت) |
| هزینه ها | وابسته به: شدت مشکل، مدت ارتودنسی، نوع جراحی، مهارت جراح و مرکز درمانی |
اصلا عمل ارتوسرجری چیست؟
ارتوسرجری (Orthognathic Surgery) به معنای جراحی اصلاحی فک است. این عمل با هدف تغییر موقعیت فک ها برای رفع مشکلات ساختاری و عملکردی آن ها انجام می شود. جراحی ارتوگناتیک در اصل ترکیبی از ارتودنسی و جراحی است و به تنظیم دقیق استخوان های فک بالا و پایین کمک می کند تا بیمار بتواند از عملکرد طبیعی فک و دندان ها بهره مند شود.
این درمان تحت نظر تیمی از متخصصان ارتودنسی و جراحان فک و صورت انجام می شود و نیازمند برنامه ریزی دقیق و هماهنگی خاصی است.
چه کسانی نیاز به عمل ارتوسرجری دارند؟
ارتوسرجری برای افرادی مناسب است که مشکلات فکی آن ها با ارتودنسی به تنهایی قابل حل نیست. برخی از شرایطی که ممکن است نیاز به این جراحی داشته باشد عبارتند از:
اوربایت و آندربایت شدید
افرادی که فک بالا یا پایین آن ها به طور غیرطبیعی جلو یا عقب است، اغلب با مشکلاتی در عملکرد دهان و ظاهر صورت خود مواجه هستند. این ناهنجاری می تواند باعث: دشواری در جویدن غذا شود و حتی در برخی موارد ظاهر صورت را نامتعادل و غیرمتقارن نشان دهد. به طور خاص:
- جلو بودن بیش از حد فک ممکن است باعث ایجاد حالتی ناخوشایند در لبخند شود
- درحالی که عقب بودن آن می تواند چهره را ضعیف و نامتعادل نشان دهد.

ارتوسرجری در این موارد می تواند با تنظیم موقعیت فک ها، عملکرد و زیبایی ظاهری را بهبود بخشد.
عدم تقارن صورت
عدم تقارن در فک ها یا چانه می تواند تأثیر زیادی بر زیبایی ظاهری و اعتمادبه نفس فرد داشتهباشد. این عدم تقارن ممکن است به دلیل رشد نامتعادل استخوان های فک ایجاد شود و باعث شود یک طرف صورت بزرگ تر یا کوچک تر به نظر برسد.
علاوه بر مشکلات زیبایی، این ناهماهنگی ممکن است عملکرد دهان و فک را نیز تحت تأثیر قرار دهد. عمل ارتوسرجری با اصلاح موقعیت فک ها و ایجاد تقارن، می تواند این مشکلات را برطرف کرده و ظاهر هماهنگ تری برای صورت ایجاد کند.
مشکلات تنفسی
اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب یا خرخر مزمن ممکن است در بسیاری از موارد، ناشی از ناهنجاری های فک باشد. در این شرایط، موقعیت نامناسب فک ها می تواند راه های هوایی را مسدود کرده و منجر به مشکلاتی در تنفس هنگام خواب شود.
این مسئله علاوه بر کاهش کیفیت خواب، می تواند به مشکلات جدی تر مانند خستگی مزمن و عوارض قلبی منجر شود.
مشکلات جویدن یا صحبت کردن
ناهماهنگی فک ها ممکن است باعث شود دندان ها به درستی روی هم قرار نگیرند و این موضوع می تواند جویدن غذا را دشوار کند. علاوه بر این، ناهماهنگی فک ها می تواند بر نحوه حرکت زبان و لب ها تأثیر گذاشته و منجر به مشکلاتی در تلفظ صحیح کلمات شود. این مشکلات نه تنها عملکرد روزانه فرد را مختل می کنند، بلکه ممکن است بر اعتماد به نفس او نیز تأثیر منفی بگذارند.

درد مزمن در فک
دردهای مزمن در فک یا مفصل گیجگاهی (TMJ) می توانند ناشی از ناهماهنگی فک ها باشند و اغلب باعث ناراحتی شدید در حین جویدن، صحبت کردن یا حتی در حالت استراحت می شوند.
این دردها ممکن است با علائمی مانند صدا دادن فک، قفل شدن فک یا سردردهای مزمن همراه باشند. ارتوسرجری با تنظیم فک ها و اصلاح ناهماهنگی ها، می تواند به کاهش یا رفع کامل این دردها کمک کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
مراحل ارتوسرجری به چه صورت است؟ (توضیح مهم ترین گام های این درمان ترکیبی)
به طور کلی مراحل ارتوسرجری شامل این 3 گام مهم می شود:
1. اول باید یک تشخیص درست داشتهباشیم
ببینید بیشتر موارد شخص اول به دکتر متخصص ارتودنسی مراجعه می کند. مثلا به هوای اینکه نیاز به درمان ارتودنسی دارد به یکی از کلینیک های ما مراجعه می کند و دکتر خیلی زود متوجه می شود مشکل فقط با یک ارتودنسی ساده اصلاح نمی شود. اینجا، دکتر درویش پور معمولا توضیحات کاملی به شخص مراجع ارائه می دهند و بعد ایشان را به یکی از همکاران متخصص در جراحی فک ارجاع می دهند.

در این مرحله، بجز دکتر ارتودنسی، جراح فک هم وضعیت بیمار را به صورت تخصصی ارزیابی می کنند. تصویربرداری ها و مدل های سه بعدی از فک و دندان ها تهیه می شود تا برنامه درمانی دقیق طراحی شود.
بیشتر بخوانید: مشاوره ارتودنسی و هرچیزی که در این جلسه در انتظار شماست
قبل از اینکه جراحی انجام شود، مراجع باید ارتودنسی را شروع کنید
اینجا شاید با خودتان فکر کنید که خب بعد از اینکه پیش جراح رفتیم حتما باید جراحی فک انجام دهیم ولی هنوز برای اینکار زود است. در واقع بیمار باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرد تا دندان هایش برای جراحی آماده شوند. ارتودنسی پیش از جراحی معمولاً چند ماه تا یک سال طول می کشد و یک ضرورت به حساب می آید.
2. شروع عمل جراحی فک
بعد از اینکه دندان های شما در وضعیت مناسب قرار گرفت (به سلامتی 🍸) می رویم برای عمل جراحی فک. اینجا لازم می دانیم که یک سوء تفاهم را هم حل کنیم. ببینید جراحی فک توسط ارتودنتیست انجام نمی شود و باید به یک جراح متخصص فک و صورت مراجعه شود! (چون خیلی ها فکر می کنند کل درمان ارتوسرجری را دکتر ارتودنسی انجام می دهند که این اشتباه هست).
به هر حال ….
عمل فک تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و ممکن است شامل اصلاح موقعیت فک بالا، فک پایین یا هر دو باشد. در طول جراحی، استخوان های فک برش دادهمیشوند و فک ها به موقعیت جدید منتقل می شوند. سپس از پیچ ها و صفحات کوچک فلزی برای تثبیت فک ها استفاده می شود.
3. درمان حتی بعد از عمل همچنان هم ادامه دارد …
پس از جراحی، بیمار وارد مرحله نقاهت می شود که شامل مراقبت های خاص و ادامه روند درمان ارتودنسی است. دوره نقاهت ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا فک ها کاملاً بهبود یابند. اینجا ما اصلا دست به دندان ها نمی زنیم چون ممکن است نتیجه جراحی به هم بخورد پس کمی صبر می کنیم!!

در دوره ریکاوری بعد از جراحی چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟
پس از انجام عمل ارتوسرجری، رعایت مراقبت های لازم برای بهبودی کامل شما ضروری است. مثلا برخی از نکاتی که باید آن ها را جدی بگیرید این ها هستند:
حتما استراحت کافی داشتهباشید
پس از جراحی ارتوسرجری:
- بدن به زمان کافی برای بهبودی نیاز دارد و بیمار باید از فعالیت های سنگین و پرتحرک اجتناب کند.
- استراحت کافی به کاهش التهاب و سرعت بخشیدن به روند بهبود کمک می کند.
- در این دوران، بهتر است بیمار از انجام کارهای فیزیکی یا ورزشی که ممکن است به فک ها فشار بیاورد، خودداری کند.
- همچنین خواب منظم و کافی می تواند نقش مهمی در تسریع روند بهبودی داشته باشد.
رژیم غذایی نرم مصرف کنید
در دوران نقاهت، مصرف غذاهای نرم و مایع ضروری است. چرا؟ تا از وارد شدن فشار به فک ها جلوگیری شود. در این دوره ما معمولا جراح توصیه می کنند که این غذاها را بیشتر مصرف کنید:
- سوپ
- پوره (مثلا پوره سیب زمینی، سیب و خلاصه هرچیزی که به این شکل در بیاید)
- ماست
- آبمیوه های طبیعی
- و …

و بجز این ها، بیمار همچنین باید از خوردن غذاهای سفت، ترد یا چسبنده که ممکن است به فک ها آسیب برساند، خودداری کند. به یاد داشته باشید که رعایت این رژیم غذایی در هفته های اول پس از جراحی نقش مهمی در محافظت از محل جراحی و تسریع روند بهبودی دارد.
بیشتر بخوانید: تغذیه در زمان ارتودنسی (لیست غذاهای نرم + غذاهای ممنوعه ارتودنسی)
صد البته توجه به بهداشت دهان و دندان باید بیشتر شود
بهداشت دهان و دندان پس از ارتوسرجری اهمیت ویژهای پیدا می کند. زیرا احتمال عفونت در این دوره زیاد است:
- بیمار باید به طور منظم دندان ها و دهان خود را با دقت و آرامی تمیز کند.
- استفاده از دهان شویه های ضدعفونی کننده توصیه می شود تا از تجمع باکتری ها جلوگیری شود.
- همچنین، مسواک زدن با احتیاط و استفاده از مسواک نرم می تواند به حفظ بهداشت دهان بدون آسیب به محل جراحی کمک کند.

همچنین باید به طور مرتب به پزشک و متخصص مراجعه کنید
بررسی روند بهبودی توسط پزشک یکی از ضروری ترین مراحل پس از جراحی ارتودنسی است. بیمار باید تمامی جلسات تعیین شده توسط پزشک یا متخصص ارتودنسی را به موقع انجام دهد تا وضعیت فک ها و دندان ها تحت نظر باشد.
این مراجعات به پزشک کمک می کند تا مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام دهد. پیگیری منظم، کلید موفقیت در درمان و دستیابی به نتایج مطلوب است.
مزایای ارتوسرجری چیست؟ (به طور کلی)
ببینید این عمل کلا مزیت های زیادی دارد و اینطور نیست که فکر کنیم فقط فک ها را با هم هماهنگ می کند. همین که فک ها با هم هماهنگ شود انگار به صورت آبشاری مزایای زیادی هم به دنبالش برایتان پیش می آید. اما مهم ترین مزایای این عمل به شرح زیر هستند:

- جراحی ارتوسرجری عملکرد فک ها را اصلاح می کند و مشکلاتی مانند دشواری در جویدن یا صحبت کردن را رفع می کند.
- این عمل می تواند بهبود قابل توجهی در ظاهر چهره و تقارن صورت ایجاد کند.
- مشکلاتی مانند آپنه خواب یا اختلالات تنفسی ناشی از ناهنجاری های فک با این روش قابل درمان هستند.
- در نهایت پس از جراحی، بسیاری از بیماران با بهبود ظاهر خود، اعتمادبه نفس بیشتری پیدا می کنند.
معایب عمل ارتوسرجری چیست؟
در کنار مزایا، طبیعی است که یک سری عوارض یا نکته منفی هم داریم که البته اگر خوب مدیریت شوند مشکلی پیش نمی آید:
- دوران ریکاوری پس از جراحی ممکن است طولانی باشد و بیمار باید مراقبت های خاصی را رعایت کند.
- هزینه ارتوسرجری ممکن است برای برخی افراد سنگین باشد و نیاز به برنامه ریزی مالی داشته باشد. (البته هرچقدر هم که هزینه زیادی داشته باشد ولی به خاطر مزایایی که دارد توصیه می شود آن را انجام دهید)
- مانند هر جراحی دیگری، ارتوسرجری نیز ممکن است با عوارضی مانند درد، خونریزی یا عفونت همراه باشد.

هزینه ارتوسرجری چقدر است؟
هزینه ارتوسرجری حدودا از 150 میلیون تومان شورع می شود و به عوامل مختلف زیر بستگی دارد:
- شدت ناهنجاری فک
- مدت زمان درمان ارتودنسی پیش از جراحی
- نوع جراحی مورد نیاز
- تخصص و تجربه جراح
- بیمارستان یا کلینیک محل انجام جراحی
برای دریافت اطلاعات دقیق درباره هزینه ها، توصیه می شود با متخصص ارتودنسی و جراح فک مشورت کنید.
عمل جراحی ارتودنسی در ایران چطور انجام می شود؟
در ایران، ارتوسرجری توسط متخصصان باتجربه و در مراکز درمانی پیشرفته انجام می شود. هزینه این درمان در ایران معمولاً پایین تر از کشورهای دیگر است، اما کیفیت خدمات ارائه شده بسیار بسیار بالا است. شهرهای بزرگ مانند تهران، شیراز و مشهد مراکز تخصصی در این زمینه دارند. در صورت تمایل می توانید در این خصوص با ما در کلینیک های دکتر درویش پور تماس بگیرید.
نکات پایانی در خصوص درمان جراحی ارتودنسی
همانطور که گفتیم جراحی ارتوسرجری یک روش درمانی موثر برای اصلاح ناهنجاری های شدید فک است که علاوه بر بهبود عملکرد، نقش مهمی در افزایش زیبایی ظاهری و اعتمادبه نفس فرد دارد. اگر فکر می کنید به این درمان نیاز دارید، بهتر است با یک متخصص ارتودنسی یا جراح فک و صورت مشورت کنید تا بهترین تصمیم درمانی برای شما گرفتهشود.
پاسخ سوالات رایج درباره جراحی فک برای ارتودنسی
به طور معمول ارتودنسی اول انجام می شود سپس جراحی ارتوگناتیک.
بله بهتر است برای ارزیابی های تخصصی و اطمینان از موفقیت درمان باز هم به متخصص مراجعه کنید.