چرا انجام درمان ارتودنسی برای شما و فرزندتان بسیار متفاوت است؟
شاید شما هم به عنوان یک بزرگسال تصمیم گرفته باشید که بالاخره برای مرتب کردن دندان هایتان اقدام کنید. همزمان، ممکن است فرزندتان نیز در سنی باشد که نیاز به معاینه و درمان ارتودنسی دارد. در اینجاست که یک سوال جالب پیش می آید: آیا درمانی که برای من انجام می شود، دقیقاً مشابه درمانی است که برای فرزندم تجویز خواهد شد؟ آیا تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان فقط در اندازه دستگاه ها خلاصه می شود؟ اینجا قرار است همه چیز در خصوص این تفاوت ها را با شما در میان بگذاریم.
آیا ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان مثل هم است؟
خیر!
این دو درمان، اگرچه هدف نهایی یکسانی (یعنی رسیدن به لبخندی زیبا و سالم) دارند، اما در فلسفه، روش ها، محدودیت ها و حتی اهدافشان، تفاوت های خیلی زیاد و بسیار مهمی با یکدیگر دارند. بیایید با هم هر دو گروه سنی را بررسی کنیم و ببینیم چرا ارتودنسی برای یک کودک ۷ ساله، با ارتودنسی برای یک فرد ۳۷ ساله، دو داستان کاملاً متفاوت است.
1. بزرگترین تفاوت در یک کلمه خلاصه می شود: “رشد”
احتمالا این مهم ترین و اساسی ترین تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان است. استخوان های فک یک کودک یا نوجوان، هنوز در حال رشد، نرم و انعطاف پذیر هستند. اما در یک بزرگسال، رشد فک و صورت متوقف شده و استخوان ها کاملاً سفت و شکل گرفته‌اند. خب این تفاوت ساده، دنیایی از فرصت ها و محدودیت ها را برای ما ایجاد می کند. مثلا:
در کودکان، ما می توانیم “رشد فک” را هدایت کنیم
این بزرگترین مزیت درمان در سنین پایین است. متخصص ارتودنسی در کودکان، فقط دندان ها را مرتب نمی کند اون به معنای واقعی کلمه رشد صورت را هدایت می کند! در واقع از آنجایی که استخوان ها هنوز در حال رشد هستند، ما می توانیم با استفاده از دستگاه های خاصی به نام “دستگاه های ارتوپدی فک”، خودِ رشد استخوان ها را اصلاح و هدایت کنیم. به طور خاص:
- اگر فک بالا تنگ باشد: می توانیم با دستگاه اکسپندر، آن را پهن کنیم.
- اگر فک پایین عقب باشد: می توانیم با دستگاه های فانکشنال، رشد آن را به سمت جلو تحریک کنیم.
- اگر فک پایین جلوتر از حد رشد می کند: می توانیم با دستگاه هایی مانند فیس ماسک، رشد آن را تا حدی کنترل کنیم.
این درمان ها که به آن ها “ارتودنسی پیشگیری” یا “فاز اول درمان” می گویند، مشکلات اسکلتی را در نطفه حل می کنند. و از همه مهم تر از نیاز به درمان های پیچیده و حتی جراحی فک در آینده جلوگیری می کنند. این یک فرصت طلایی است که فقط در دوران کودکی وجود دارد.
از طرفی در بزرگسالان، ما باید با “استخوان موجود” کار کنیم
متاسفانه در بزرگسالان، دیگر خبری از هدایت رشد نیست. استخوان فک، شکل نهایی خود را گرفته و ما باید در چارچوب همین استخوان موجود، کار کنیم. این یعنی اگر یک بزرگسال، مشکل اسکلتی شدید (مانند عقب یا جلو بودن شدید فک) داشته‌باشد، ارتودنسی به تنهایی نمی تواند آن را حل کند. در این موارد، ما دو راه داریم:
- ارتودنسی جبرانی (کاموفلاژ): سعی می کنیم با حرکت دادن دندان ها، مشکل اسکلتی را “پنهان” کنیم (این روش فقط برای موارد خفیف تا متوسط مناسب است).
- ارتودنسی ترکیبی با جراحی فک: استخوان فک توسط جراح در موقعیت صحیح قرار می گیرد و سپس دندان ها روی این فونداسیون جدید، مرتب می شوند.
پس در نهایت به این نتیجه می رسیم مهم ترین تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان است:
در کودکان ما “مشکل را حل می کنیم”، اما در بزرگسالان یا “آن را می پوشانیم” یا “با جراحی حل می کنیم”.
2. به طور کلی حرکت دندان ها در بزرگسالان کمی متفاوت است
علاوه بر بحث رشد، تفاوت های بیولوژیک دیگری نیز بین بافت های یک کودک و یک بزرگسال وجود دارد که بر روند درمان تأثیر می گذارد. مثلا:
سرعت حرکت دندان ها در کودکان سریع تر است
به دلیل اینکه متابولیسم استخوان در کودکان و نوجوانان بسیار بالاتر است، فرآیند تحلیل و ساخت استخوان سریع تر انجام می شود. در نتیجه، دندان ها در سنین پایین تر، معمولاً کمی سریع تر حرکت می کنند و طول دوره درمان ممکن است کوتاه تر باشد.
تراکم استخوان در بزرگسالان زیاد است
استخوان فک در بزرگسالان متراکم تر و سفت تر است. این موضوع باعث می شود حرکت دادن دندان ها به نیروی مداوم تر و زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
حساسیت و ناراحتی در کودکان کمتر است
اگرچه این یک قانون کلی نیست، اما کودکان به دلیل انعطاف پذیری بیشتر بافت ها، ممکن است ناراحتی و درد کمتری را پس از جلسات تنظیم دستگاه ها تجربه کنند.
3. سلامت لثه و دندان ها در بزرگسالان یک فاکتور حیاتی است
یکی دیگر از جنبه های مهم تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان، وضعیت سلامت کلی دهان است. کودکان معمولاً با لثه ها و استخوان کاملاً سالم وارد درمان می شوند. اما بزرگسالان ممکن است در طول سال ها، با مشکلاتی روبرو شده باشند که باید قبل از شروع ارتودنسی، حتماً به آن ها رسیدگی شود. چه مشکلاتی ممکن است در بزرگسالان وجود داشته‌باشد:
بیماری لثه (پریودنتیت)
حرکت دادن دندان ها در حضور بیماری لثه فعال، یک فاجعه است و می تواند منجر به از دست رفتن سریع استخوان و لق شدن دندان ها شود. بنابراین، هر بزرگسالی قبل از شروع ارتودنسی، باید از سلامت کامل لثه های خود مطمئن شود.
دندان های ترمیمی یا غائب!
بزرگسالان ممکن است دندان های پرکرده، روکش شده، ایمپلنت شده(یا حتی جای خالی دندان) داشته‌باشند. وجود این موارد، طرح درمان ارتودنسی را پیچیده‌تر می کند و نیازمند یک رویکرد تیمی بین متخصص ارتودنسی، دندانپزشک ترمیمی و گاهی جراح است. ایمپلنت ها، برخلاف دندان های طبیعی، اصلاً حرکت نمی کنند و باید در طرح درمان به عنوان یک لنگرگاه ثابت در نظر گرفته‌شوند.
4. جنبه های روانی و اجتماعی درمان نیز کاملاً متفاوت است
تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان فقط به مسائل بیولوژیک محدود نمی شود. دیدگاه و تجربه روانی این دو گروه نیز زمین تا آسمان با هم فرق دارد.
از نظر انگیزه
کودکان معمولاً توسط والدین شان برای درمان آورده‌می شوند و انگیزه آن ها ممکن است کمتر باشد. اما بزرگسالان با انگیزه شخصی و با آگاهی کامل از مزایای درمان، قدم در این راه می گذارند و به همین دلیل، معمولاً همکاری بسیار بهتری در رعایت بهداشت و استفاده از دستگاه ها دارند.
در خصوص مساله نگرانی های زیبایی
برای یک بزرگسال، دیدهشدن دستگاه های ارتودنسی در محیط کار و روابط اجتماعی، می تواند یک دغدغه بزرگ باشد. این موضوع باعث می شود تا تقاضا برای درمان های نامرئی و زیباتر مانند “الاینرهای شفاف (اینویزیلاین)” یا “ارتودنسی سرامیکی” در بزرگسالان بسیار بیشتر از کودکان باشد.
و در نهایت از نظر همکاری و مسئولیت پذیری
مسئولیت رعایت بهداشت و مراقبت از دستگاه ها در کودکان، بیشتر بر عهده والدین است. اما در بزرگسالان، تمام مسئولیت با خود فرد است.
یک مقایسه کلی از تفاوت های اصلی
برای مرور بهتر تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان حتما این جدول را مرور فرمایید:
| ویژگی | ارتودنسی کودکان و نوجوانان | ارتودنسی بزرگسالان |
|---|---|---|
| هدف اصلی | هدایت رشد فک و مرتب کردن دندان ها (درمان ریشه ای) | مرتب کردن دندان ها در چارچوب فک موجود (درمان جبرانی یا جراحی) |
| وضعیت استخوان | نرم، انعطاف پذیر و در حال رشد | سفت، متراکم و رشد متوقف شده |
| سرعت درمان | معمولاً سریع تر | معمولاً کمی کندتر |
| گزینه های درمانی | شامل دستگاه های ارتوپدی فک برای اصلاح رشد | محدود به حرکت دندان ها یا جراحی فک |
| چالش های سلامتی | معمولاً کمتر است. | احتمال وجود بیماری لثه، دندان های ترمیم شده و ایمپلنت بیشتر است. |
| جنبه روانی | نگرانی از تمسخر همسالان | نگرانی از دیده شدن دستگاه در محیط کار و اجتماع |
| انگیزه و همکاری | متغیر است و به حمایت والدین بستگی دارد. | معمولاً بسیار بالا و شخصی است. |
فقط به این فکر کنید که هیچ وقت برای داشتن لبخندی زیبا و سالم دیر نیست….
قبول داریم که درمان در دوران کودکی مزایای بی نظیری دارد، اما ارتودنسی بزرگسالان نیز با تکنیک های امروزی و گزینه های متنوع درمانی، واقعا می تواند نتایج فوق العاده و تحول آفرینی را برایتان به همراه داشته باشد. فقط مهم ترین نکته در این خصوص، درک همین تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان و داشتن انتظارات واقع بینانه از درمان در هر سنی است.
سوالات پرتکرار شما در خصوص تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان
لزوماً خیر. اگرچه ممکن است به دلیل سفت تر بودن استخوان، دوره حساسیت اولیه کمی طولانی تر باشد، اما درد کاملاً قابل مدیریت است.
اگر مشکل شما خفیف تا متوسط باشد، ممکن است بتوان با ارتودنسی جبرانی (کاموفلاژ) آن را درمان کرد. اما برای مشکلات شدید، جراحی بهترین راه حل است.
بله. تا زمانی که شما به طور منظم از ریتینرهای خود استفاده کنید، نتایج درمان کاملاً پایدار خواهد بود.
بهترین زمان، سن ۷ سالگی است. در این سن می توان مشکلات رشد فک را زود تشخیص داد و به سادگی درمان کرد.