براکت ارتودنسی و هر آنچه که باید درباره آن بدانید

یک متخصص ارتودنسی برای مرتب کردن و اصلاح نامنظمی های دندان از دستگاه یا وسایل مختلفی استفاده می کند. رایج ترین دستگاه ارتودنسی بریس (Dental Brace) است که به استفاده از آن ارتودنسی ثابت هم گفته می شود. این بریس خودش از اجزای مختلفی تشکیل شده که یکی از این اجزاء، براکت است. چیزی که اینجا می خوانید اطلاعات کاملی درباره براکت ارتودنسی، کاربرد و انواع آن است.

براکت ارتودنسی چیست؟

همانطور که در تصویر زیر می بینید براکت یا (Bracket) یک قطعه فلزی کوچک است که به سطح جلو یا پشت دندان متصل می شود. هر براکت با کمک یک چسب مخصوص (معمولا کامپوزیتی) به سطح دندان متصل می شود. همانطور که در شکل زیر می بینید، این قطعه کوچک در ساختار خود یک شیار یا فضایی دارد دارد که از میان آن سیم قوس دار ارتودنسی گذر می کند. اگر شما تحت درمان ارتودنسی ثابت باشید معمولا باید برای شروع درمان‌تان به تعداد دندان های شما براکت متصل شود.

کاربرد براکت چیست؟

ما در ارتودنسی دندان ها را منظم می کنیم و برای اینکار باید به دندان ها فشار و نیرویی وارد کنیم تا بتوانیم آن ها را در جهت خاصی به حرکت در آوریم. تا در نهایت به مرور زمان منظم شوند.

اما ما نمی توانیم مستقیما به دندان ها نیرو وارد کنیم و انتظار داشته باشیم که به یکباره دندان ها مرتب شوند. حتی نمی توانیم انتظار داشته باشیم که در مدت زمان کوتاهی چنین شود. زیرا این اقدام (مرتب کردن آنی یا کوتاه مدت دندان) با عدم در نظر گرفتن آناتومی، فیزیولوژی و سازو کارهای دندانی با عوارض جبران ناپذیری همراه خواهد بود. بنابراین ما مجبور هستیم که به صورت غیر مستقیم و با کمک بریس و اجزای مختلف آن اینکار را انجام دهیم.

برای اینکه بتوانیم دندان ها را به صورت اصولی، گام به گام و با حوصله مرتب کنیم، ارتودنتیست از براکت ارتودنسی به عنوان یک لنگر بر روی هر دندان استفاده می کند. سپس سیم را از از میان شیار براکت ها رد کرده و با این کار همه براکت ها را به هم متصل می کند.

متخصص سپس سیم را کمی محکم کرده و با اینکار فشاری از سیم به براکت ارتودنسی و سپس به هر دندان وارد می شود. این فشار به مرور زمان باعث حرکت دندان ها می شود. در هر جلسه دوره ای (معمولا هر 1 ماه یکبار) متخصص این سیم را مجددا تنظیم می کند تا حرکت دندان ها به سمت موقعیت ایده آل تکمیل شود و در نهایت مدتی بعد از آخرین تنظیم فشار سیم، دندان ها کاملا مرتب می شوند.

اتصال و باند براکت چگونه انجام می شود؟

اولین مرحله از سلسه مراحل ارتودنسی دندان، تمیز کردن دندان ها و سپس اتصال براکت به سطح آن ها است. برای اینکار روی سطح دندان یک ماده چسپنده قرار می گیرد و براکت ها روی تمام دندان ها چسپیده می شوند. در مرحله بعدی سیم قوس دار ارتودنسی از بین براکت ها عبور می کند. به متصل کردن براکت به سطح دندان باند یا اتصال ارتودنسی گفته می شود.

برداشتن و دیباند براکت به چه صورت است؟

پس از اتمام درمان ارتودنسی ابتدا سیم کشیده می شود سپس براکت ها برداشته می شوند. به فرآیند برداشتن براکت ها از سطح دندان دیباند ارتودنسی هم گفته می شود.

در ارتودنسی چند نوع براکت داریم؟

ما انواع مختلفی براکت ارتودنسی داریم که مهم ترین و شناخته شده ترین آن ها عبارتند از:

• فلزی معمولی (ارتودنسی ثابت معمولی)
• خود تنظیم دیمون (شفاف و فلزی که به استفاده از آن ها ارتودنسی دیمون گفته می شود)
• پشت دندانی یا لینگوال (ارتودنسی لینگوال)
• و همرنگ دندان یا سرامیکی (ارتودنسی سرامیکی)

در ادامه هر یک از براکت ها بیشتر توضیح داده شده اند.

۱. براکت فلزی معمولی (Metal Braces)

براکت ارتودنسی فلزی یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین انواع براکت ها در حوزه ارتودنسی هستند. این براکت ها از جنس استیل ضد زنگ ساخته می شوند و از طریق سیم های مخصوص به دندان ها متصل می شوند. متخصص ارتودنسی با استفاده از این سیستم، فشار ملایمی به دندان ها وارد می کند تا آن ها به تدریج به موقعیت صحیح حرکت کنند. این نوع براکت ها به دلیل کارایی بالا و قابلیت تنظیم آسان، معمولاً برای درمان های پیچیده ای مانند مشکلات شدید فک و دندان های بسیار نامرتب استفاده می شوند. این ویژگی ها، آن ها را به یک انتخاب قابل اعتماد برای اکثر بیماران تبدیل کرده است.

از معایب این نوع براکت ها، می توان به ظاهر آن ها اشاره کرد. به دلیل فلزی بودن، براکت های فلزی بیشتر جلب توجه می کنند و ممکن است برخی افراد به دلیل ظاهر کمتر جذاب آن ها را ترجیح ندهند. همچنین در روزهای اول استفاده، ممکن است بیماران احساس ناراحتی و تحریک در نواحی داخل دهان، لثه ها و لب ها کنند. با این حال، بعد از گذشت چند روز، بیشتر افراد به براکت های فلزی عادت می کنند و ناراحتی های اولیه کاهش می یابد.

۲. براکت سرامیکی (Ceramic Braces)

براکت های سرامیکی از مواد شفاف یا هم رنگ دندان ساخته شده اند، که این ویژگی باعث می شود کمتر در دهان دیده شوند. بسیاری از بیماران، به ویژه بزرگسالان، به دلیل ظاهری کمتر جلب توجه کننده، این نوع براکت ها را به فلزی ترجیح می دهند. از لحاظ ساختاری، براکت های سرامیکی همانند براکت های فلزی عمل می کنند و نتیجه مشابهی در صاف کردن دندان ها دارند. آن ها به کمک سیم های هم رنگ دندان به دندان ها متصل می شوند و برای افراد به دنبال گزینه ای زیباتر انتخاب مناسبی هستند.

با این حال، براکت ارتودنسی سرامیکی نیز معایب خاص خود را دارند. یکی از بزرگ ترین معایب آن ها شکنندگی بیشتر در مقایسه با براکت های فلزی است. براکت های سرامیکی ممکن است به راحتی دچار شکستگی یا ترک شوند. علاوه بر این، به دلیل جنس سرامیکی آن ها، این براکت ها به راحتی ممکن است لکه دار شوند، به ویژه اگر بیمار از مواد غذایی رنگی یا نوشیدنی هایی مانند قهوه یا چای زیاد استفاده کند.

۳. براکت های لینگوال (Lingual Braces)

براکت های لینگوال یکی از نامرئی ترین انواع براکت ها به شمار می آیند، زیرا به پشت دندان ها متصل می شوند و از بیرون قابل مشاهده نیستند. این نوع براکت ها برای کسانی که نمی خواهند کسی متوجه درمان ارتودنسی شان شود بسیار مناسب است. براکت های ارتودنسی لینگوال از نظر عملکرد شبیه به براکت های سنتی هستند، اما به دلیل مکان قرارگیری شان، ظاهری پنهان دارند و به همین دلیل بسیاری از افراد از این نوع براکت ها استقبال می کنند. از مزایای این براکت ها می توان به جذابیت بصری و حفظ اعتماد به نفس در طول درمان اشاره کرد.

اما نصب و تنظیم این نوع براکت ارتودنسی نیاز به تخصص و دقت بیشتری دارد. از آنجا که براکت ها پشت دندان ها قرار دارند، متخصص ارتودنسی باید مهارت زیادی برای تنظیم درست سیم ها داشته باشد. همچنین، برخی بیماران ممکن است در ابتدای استفاده از این براکت ها احساس ناراحتی در زبان داشته باشند، زیرا براکت های لینگوال می توانند با سطح زبان تماس بیشتری داشته باشند. تمیز کردن دندان ها با این براکت ها نیز ممکن است چالش برانگیزتر باشد و نیاز به دقت بیشتری دارد.

۴. براکت خود لیگچر یا دیمون (Damon Braces)

براکت های ارتودنسی دیمون از تکنولوژی خود تنظیم کننده استفاده می کنند، به این معنا که برخلاف براکت های سنتی نیازی به استفاده از کش های فلزی یا پلاستیکی برای نگه داشتن سیم ها ندارند. این سیستم خودکار باعث می شود که فشار کمتری به دندان ها وارد شود و در نتیجه بیمار درد کمتری را احساس کند. یکی از مزایای بزرگ براکت دیمون، کاهش تعداد مراجعات به دندان پزشک برای تنظیم سیم ها است. همچنین، در مقایسه با براکت های سنتی، زمان درمان با براکت دیمون معمولاً کوتاه تر است، که برای بسیاری از بیماران یک نکته مثبت مهم به شمار می آید.

البته این براکت ها معایب خود را نیز دارند. هزینه براکت ارتودنسی دیمون معمولاً بالاتر از براکت های سنتی است، چه از نوع فلزی و چه از نوع سرامیکی. همچنین، در حالی که براکت دیمون نسبت به براکت های سنتی فشار کمتری وارد می کند، برخی بیماران همچنان ممکن است در روزهای اولیه ناراحتی یا درد احساس کنند. علاوه بر این، ظاهر فلزی آن ها همچنان می تواند برای کسانی که به دنبال گزینه های نامرئی تر هستند، محدودیت ایجاد کند.

کدام براکت از همه بهتر است؟

امروزه رایج ترین روش ارتودنسی استفاده از براکتهای معمولی فلزی است اما اگر بخواهیم بهترین نوع براکت را معرفی کنیم احتمالا دیمون را در لیست بهترین نوع قرار دهیم. این نوع براکت ها اصطلاح خودتنظیم شونده هستند و مدت زمان ارتودنسی با آن ها کم است. درد و ناراحتی ارتودنسی با این روش معمولا کمتر است و نیاز کمی به مراجعه حضوری دارند.

منظور از براکت ارتودنسی قلابدار چیست؟

برای برطرف کردن برخی ناهنجاری های دندانی گاهی لازم است که از کش  و الاستیک ارتودنسی استفاده شود. این کش ها به براکت ها متصل شده و در واقع چند براکت را به هم متصل می کنند تا دندان یا دندان ها را در جهات خاصی به حرکت در بیاورند. برای این منظور از براکت هایی استفاده می شود که قلاب دار هستند و کش ارتودنسی بین قلاب ها قرار می گیرد.