سیستم ارتودنسی ثابت از بخش های مختلفی تشکیل شدهاست که هر بخش عملکرد خاصی را به عهده دارد. مهمترین بخش های این سیستم براکت و سیم هستند که در این مقاله به صورت بسیار ساده؛ درباره مورد دوم (یعنی سیم ارتودنسی که به آن سیم قوس دار یا آرچ وایر هم می گویند)، توضیحاتی ارائه شدهاست.
همه چیز درباره سیم ارتودنسی در یک نگاه
| موضوع | عنوان / نوع | کارکرد و ویژگی به زبان ساده |
|---|---|---|
| تعریف و نقش | موتور محرک بریس | سیمی منحنی که با اتصال به براکتها، فشار لازم برای جابهجایی دندان را وارد میکند. |
| مکانیسم حرکت | تحریک بافت و استخوان | فشار سیم باعث کشش رباطهای اطراف ریشه و بازسازی استخوان برای حرکت دندان میشود. |
| انواع سیم (آلیاژها) | نیکل تیتانیوم (Ni-Ti) | حافظهدار: در ابتدای درمان برای دندانهای خیلی کج استفاده میشود چون به شکل اولش برمیگردد. |
| فولاد ضد زنگ (Steel) | مقاوم و بادوام: پرکاربردترین سیم که در مراحل میانی درمان استفاده میشود. | |
| بتا تیتانیوم (TMA) | شکلپذیر: برای تنظیمات نهایی و ظریف دندانها در اتمام درمان کاربرد دارد. | |
| کبالت کروم | حساس به حرارت: قدیمیتر است و با گرما میتوان استحکامش را تغییر داد. | |
| اصطلاحات فنی | بازگشت فنری (Springback) | توانایی سیم برای بازگشت به شکل اولیه بعد از خم شدنهای مکرر. |
| شکلپذیری (Formability) | میزان خمی که سیم قبل از شکستن میتواند تحمل کند. | |
| حالت ارتجاعی (Resilience) | میزان کشسانی و فنری بودن سیم برای اعمال نیروی مداوم. | |
| نکته حیاتی | فشار ملایم | نیرو باید تدریجی باشد تا ریشه دندان کوتاه نشود و بافت لثه آسیب نبیند. |
سیم قوس دار ارتودنسی چیست؟
همانطور که از نامش پیداست، آرچ وایرها سیم هایی هستند که دارای شکل منحنی و یا قوس دار هستند. آن ها سیم هایی هستند که از بین براکت عبور کرده و دو انتهایشان به دندان های خلفی محدود و متصل می شود. سیم ارتودنسی مهمترین جزء درمان ارتودنسی و بریس است که بدون آن عملا مرتب کردن دندان ها ممکن نخواهد بود. متخصص از طریق این سیم، به براکت ها و ریشه دندان ها نیرو وارد می کند تا آن ها را به مرور زمان وادار به حرکت کند. این روند تا آنجا ادامه پیدا می کند که دندان ها کاملا مرتب شوند.
در طول درمان ارتودنسی و بعد از هر جلسه ویزیت دوره ای این سیم ممکن است تنظیم و یا تعویض شود. ممکن است در طول درمان، بر اساس موقعیت و وضعیت دندان ها، از چندین نوع سیم ارتودنسی که در ادامه توضیح می دهیم استفادهشود.
🔔 نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم آن است که: از آرچ وایرها تنها در درمان ارتودنسی ثابت استفاده می شود. آن ها کاربردی در ارتودنسی نامرئی با الاینرهای شفاف که یک روش جدید و بهتر است ندارند.
سیم قوس دار ارتودنسی دقیقا چه نقشی در مرتب شدن دندان ها ایفا می کند؟
در واقع یکی از اهداف متخصص ارتودنسی این است که دندان ها را نه تنها به آرامی، بلکه به طور موثر حرکت دهد. حرکت دندان ها در هر بیمار منحصر به فرد است و سرعت پاسخ دندان هایش به نیروهای ملایم متغیر است. زمان درمان ممکن است بر اساس میزان حرکت کلی مورد نیاز و نحوه پاسخ دندان های فرد به صورت کوتاه یا طولانی شود.
عملکرد اصلی آرچ وایر یا همان سیم ارتودنسی این است که ….
با اعمال نیرو و فشار مناسب، دندان ها را در موقعیت های مناسب خود قرار دهد. در واقع این سیم، مسئول بیشتر حرکاتی است که در طول درمان روی دندان های شما رخ می دهد. در طول مدت درمان، استفاده از نیروی ثابت و ملایم توسط سیم بر روی دندان ها و براکت ها، باعث می شود تا هر دندان به محل مورد نظر و مناسبی که ما دنبال آن هستیم برسد.
چرا سیم ها به صورت آرام آرام به دندان ها نیرو وارد می کنند؟
بر اساس مطالعات و نظر متخصصان، به طور کلی دندان ها باید به آرامی و به تدریج به موقعیت مرتب خود هدایت شوند. این مساله نه تنها باعث افزایش راحتی بیمار می شود، بلکه تضمین می کند که ریشه دندان ها و استخوان اطراف و بافت لثه دچار آسیب نشوند. اگر نیروی زیادی به دندان ها وارد شود و ساختارهای نامبرده فرصت هماهنگ شدن با آن را نداشته باشند این مشکلات هم اجیاد می شود:
- کوتاه شدن ریشه دندان
- لق شدن دندان ها
- و شکست درمان
بنابراین درمان های ارتودنسی باید به سرعت مناسب و اصولی پیش بروند.
سیم ارتودنسی چگونه باعث حرکت دندان ها می شود؟
در داخل دهان یک بافت نرم وجود دارد که به عنوان رباط پریودنتال شناخته می شود. این رباط هر دندان را به استخوان اطرافش متصل می کند. هنگامی که از طریق سیم ارتودنسی به دندان ها فشار وارد می آید؛ این بافت دچار کشیدگی می شود و حرکت می کند. این رباط به نوبه خود، با استخوان اطراف ارتباط برقرار می کند و به آن سیگنال می دهد که بازسازی شود و امکان حرکت دندان ها را فراهم کند.
هنگامی که بریس ها روی دندان ها ثابت می شوند و نیروی ملایمی از طریق سیم ارتودنسی وارد می شود، این مجموعه رباط پریودنتال-استخوان-دندان سازماندهی مجدد می شود و امکان حرکت را فراهم می کند.
سیم ارتودنسی از چه موادی ساخته می شود؟ (انواع آرچ وایر)
آرچ وایر ارتودنسی معمولا از مواد آلیاژی ساختهمیشود. آلیاژها فلزاتی هستند که از ترکیب چندین فلز دیگر ساختهمیشود تا همزمان خصوصیت تمام فلزات ترکیب شده را داشته باشند. این ماده به سیم اجازه می دهد تا انعطاف پذیری و دوام کافی داشته باشد زیرا در طول درمانِ شما، نیروی متفاوتی به دندان هایتان وارد می شود. به طور کلی 4 نوع اصلی سیم ارتودنسی این ها هستند:
1. سیم های ساخته شده از آلیاژ فولاد ضد زنگ
مرسوم ترین و قدیمی ترین سیم هایی که برای مرتب کردن دندان ها بکار گرفتهمیشوند آن هایی هستند که از آلیاژ فولاد ضد زنگ ساختهمیشوند. آن ها با وجود محبوبیتِ انواعِ جدیدتر، نه تنها بادوام و مقاوم در برابر خوردگی هستند، بلکه بسیار پایدارند.
2. آرچ وایرهای ساخته شده از آلیاژ نیکل تیتانیوم
این نوع سیم از فناوری موسوم به آلیاژ حافظه دار استفاده می کند که به آن اجازه می دهد. بدون توجه به اینکه چند بار به شکل های مختلف خم شدهاست، به شکل اولیه خود بازگردد. آلیاژ نیکل تیتانویم ماده ای است که برای دو یا سه سیم اول (زمانی که دندان ها بیشتر کج هستند) استفاده می شود. در واقع دو یا سه سیم اولی که متخصص در این کیس ها استفاده می کند از این جنس هستند.
3. سیم ارتودنسی ساخته شده از آلیاژ بتا تیتانیوم
این نوع سیم به راحتی خم می شود و شکل می گیرد. از این سیم هنگامی استفاده می شود که ارتودنتیست قصد دارد تا موقعیت نهایی دندان ها را تنظیم کند. سیم ارتودنسی که از آلیاژ بتا تیتانیوم ساختهمیشود اغلب به عنوان سیم نهایی در پروسه درمان بکار می رود.
4. سیم های ساخته شده از آلیاژ کبالت کروم
آلیاژ کبالت و کروم این ویژگی را ارائه می دهد که می توان شکل و سطح استحکام آن را در صورت نیاز تنظیم کرد. این کار با قرار گرفتن سیم در معرض حرارت انجام می شود. متخصص با اینکار می تواند سیم را تقویت کرده و شکل آن را تغییر دهد. این سیم ارتودنسی امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
آشنایی با اصطلاحات رایج مرتبط با سیم قوس دار ارتودنسی
قبل و یا بعد از شروع درمان ارتودنسی ثابت ممکن است گهگداری اصطلاحاتی در رابطه با سیم قوس دار ارتودنسی به گوشتان بخورد. این اصطلاحات ارتودنسی البته بیشتر بین متخصصین و دستیاران آن ها رد و بدل می شود اما دانستن آن ها باعث می شود که شما از روند درمان اطلاعات بیشتری به دست بیاورید. برخی از این اصطلاحات از این قرار هستند:
نکات پایانی
سیم ارتودنسی در واقع نقش بسیار مهمی در مرتب کردن دندان ها دارد با این حال شما تنها از کاربرد آن سود می برید و اگر چیزی درباره آن ندانید هم برای طرح درمان شما مشکلی پیش نمیاید. دکتر ارتودنسی شما تصمیم میگیرد که بر اساس وضعیت درمانتان سیم قوس دار مناسبی انتخاب کند و کلیه تنظیمات مرتبط با آن را نیز انجام می دهد. شما تنها باید از سیم و سایر اجزای بریس خودتان مراقبت کنید و مانع از شکسته شدن یا وارد شدن آسیب به آن ها شوید.
پاسخ به سوالات رایج درباره سیم ارتودنسی دندان
خیر؛ از آلیاژهایی مثل تیتانیوم و فولاد ضدزنگ ساختهمیشوند که در برابر رطوبت دهان کاملاً مقاومند.
برای شروع حرکت دندان ها نیاز به فشار ملایم است. سیم های ضخیم تر در مراحل نهایی برای تثبیت ریشهها استفاده می شوند.
بسیار نادر است؛ اما برای افراد حساس به نیکل، از سیم های خاصی مثل تیتانیوم-بتا استفاده می شود که کاملاً ایمن هستند.