
با مهم ترین زخم های دهان، علائم و روش درمان هر کدام آشنا شوید
در دهان ممکن است انواع و اقسام زخم ها به وجود بیاید. در واقع زخم دهان یک نوع و شکل خاص ندارد بلکه می تواند انواع مختلفی داشته باشد. این زخم ها ممکن است ضایعات بسیار کوچک و بدون علامت باشند و یا اینکه گسترده و خطرناک به نظر برسند. در این مقاله رایج ترین انواع زخم دهان با عکس و توصیف مورد بررسی قرار گرفته اند.
جدول مهم ترین زخم های دهان به همراه علائم و روش های درمان
نوع زخم | علائم و ویژگی ها | علل احتمالی | روش های درمان |
آفت دهان | زخم های گرد/بیضی با مرکز سفید/زرد و حاشیه قرمز دردناک هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن معمولاً روی زبان، داخل گونه ها یا لب ها | استرس اختلال سیستم ایمنی کمبود ویتامین ها (B12، آهن) آسیب مخاط دهان | ژل های موضعی بی حسی (بنزیدامین) دهان شویه کلرهگزیدین پمادهای کورتیکواستروئیدی معمولاً طی ۱ ۲ هفته خودبه خود بهبود می یابد |
لیکن پلان دهان | ضایعات سفید توری شکل زخم های قرمز و دردناک بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال | بیماری خودایمنی واکنش به برخی داروها | کورتیکواستروئیدهای موضعی یا خوراکی آنتی هیستامین ها پرهیز از غذاهای اسیدی و تند |
لکوپلاکیا | لکه های سفید/خاکستری ضخیم معمولاً بدون درد بیشتر در زبان، کف دهان یا داخل گونه ها | تحریک مزمن (سیگار، الکل، دندان مصنوعی نامناسب) عفونت HPV | قطع عوامل محرک جراحی در صورت پیش سرطانی بودن پیگیری منظم دندانپزشکی |
اریتروپلاکیا | لکه های قرمز متمایل به زرد احتمال خونریزی اغلب در کف دهان یا زیر زبان | مصرف دخانیات کمبود ویتامین ها عفونت قارچی | بیوپسی برای تشخیص بدخیمی جراحی برداشت ضایعه قطع سیگار و الکل |
برفک دهان | پلاک های سفید پنیری شکل قرمزی و سوزش زیر ضایعات بیشتر در نوزادان و افراد با نقص ایمنی | رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس مصرف آنتی بیوتیک ها یا کورتون | داروهای ضدقارچ (نیستاتین، فلوکونازول) بهبود بهداشت دهان پروبیوتیک ها |
سرطان دهان | زخم های مقاوم بیش از ۳ هفته توده های سفت خونریزی بی دلیل بی حسی زبان/لب ها | مصرف دخانیات و الکل عفونت HPV سابقه خانوادگی | بیوپسی و تصویربرداری جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی پیگیری طولانی مدت |
آبسه دهان | تورم دردناک و قرمز تب و بدحالی ترشح چرک مشکل در باز کردن دهان | پوسیدگی دندان پیشرفته بیماری لثه ضربه به دندان | تخلیه چرک توسط دندانپزشک آنتی بیوتیک (پنی سیلین، کلیندامایسین) عصب کشی یا کشیدن دندان |
آفت دهان (شایع ترین و کم خطرترین نوع زخم)
آفت دهان یکی از شایع ترین بیماری های دهان است که تقریباً ۲۰ درصد از جمعیت هر جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. این زخم های دردناک به صورت گرد یا بیضی با مرکز سفید یا زرد و حاشیه قرمز ظاهر می شوند. آفت ها اغلب در داخل گونه ها، لب ها یا زبان مشاهده می شوند.

زخم آفتی می تواند به ویژه هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن باعث درد و ناراحتی شود. آن ها معمولاً طی یک تا دو هفته خودبخود بهبود می یابند و درمان های آن نیز معمولاً فقط بر مدیریت درد تمرکز دارند. استفاده از مسکن های بدون نسخه و داروهای موضعی می تواند به کاهش ناراحتی ناشی از این زخم دهان کمک کند.
لیکن پلان دهان
لیکن پلان دهان، یکی دیگر از بیماری های دهان، به صورت التهابی مزمن بروز می کند. این بیماری غشای مخاطی دهان را تحت تأثیر قرار می دهد. لیکن پلان با ایجاد بثورات خارش دار و زخم های توری مانند و سفید در دهان همراه است. این علائم ناشی از یک پاسخ خودایمنی در بدن است و بیشتر زنان و افراد بالای ۵۰ سال را تحت تأثیر قرار می دهد.

زخم دهان لیکن پلان به ویژه هنگامی که غذاهای اسیدی یا تند مصرف می شود، می تواند به شدت ناراحت کننده باشد. درمان این زخم دهان شامل استفاده از موارد زیر می شود:
- داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدهاپ
- آنتی هیستامین ها است تا التهاب کاهش یابد و علائم کنترل شوند.
لکوپلاکیا
لکوپلاکیا یکی دیگر از بیماری های دهان است که با ایجاد لکه های سفید یا خاکستری در داخل دهان شناخته می شود. این ضایعات معمولاً در زبان، لثه ها یا داخل گونه ها مشاهده می شوند و به دلیل رشد بیش از حد سلول ها ایجاد می شوند. تحریک مزمن ناشی از مصرف دخانیات یا جویدن تنباکو می تواند باعث بروز لکوپلاکیا شود، هرچند که گاهی اوقات علت خاصی برای این زخم دهان یافت نمی شود.
ضایعات لکوپلاکیا معمولاً بدون درد هستند، اما ممکن است در برخی مواقع حساس یا ناراحت کننده شوند. اگرچه این ضایعات اغلب سرطانی نیستند، اما در برخی موارد می توانند به مرور زمان به سرطان تبدیل شوند. برای پیشگیری از پیشرفت بیماری، پزشکان ممکن است نیاز به نظارت منظم یا استفاده از داروها برای کنترل رشد سلولی داشته باشند.
اریتروپلاکی
اریتروپلاکی یکی دیگر از انواع بیماری های دهان است که با ایجاد لکه های قرمز در داخل دهان همراه است. این لکه ها معمولاً در ناحیه دندان های جلویی پایین یا زیر زبان ظاهر می شوند و اغلب به دلیل مصرف دخانیات یا جویدن تنباکو بروز می کنند. اریتروپلاکی به عنوان یک وضعیت پیش سرطانی شناخته می شود و به درمان فوری نیاز دارد.

در برخی موارد، این لکه ها می توانند به خونریزی یا زخم نیز منجر شوند. درمان این زخم دهان معمولاً شامل برداشتن بافت آسیب دیده و نظارت منظم برای جلوگیری از پیشرفت سرطان است.
برفک دهان
برفک دهان عفونت قارچی است که به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس ایجاد می شود. این عفونت می تواند پس از مصرف آنتی بیوتیک ها یا در صورتی که سیستم ایمنی بدن ضعیف شده باشد، بروز کند. برفک دهان با زخم ها و لکه های سفید و قرمز در دهان همراه است.
زخم دهان برفکی می تواند باعث درد و ناراحتی به ویژه هنگام خوردن یا نوشیدن شود. در موارد شدید، ممکن است مشکلاتی در بلع یا صحبت کردن نیز ایجاد شود. درمان برفک دهان معمولاً شامل داروهای ضدقارچ و رعایت بهداشت مناسب دهان است تا از عود عفونت جلوگیری شود.
سرطان دهان
سرطان دهان یکی از خطرناک ترین انواع بیماری های دهان است که به صورت زخم های سفید یا قرمز در دهان ظاهر می شود. این زخم ها معمولاً بهبود نمی یابند و نیاز به توجه فوری پزشکی دارند. اگر زخم، آبسه یا زخمی در دهان دارید که بعد از سه هفته بهبود نیافته، باید به پزشک مراجعه کنید زیرا این ممکن است نشانه ای از سرطان دهان باشد.
علائم سرطان دهان می تواند شامل این موارد باشد:
- زخم های مزمن
- درد هنگام بلع یا جویدن
- و ایجاد توده های غیرطبیعی در دهان
درمان سرطان دهان معمولاً شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. تشخیص زودهنگام این زخم دهان برای موفقیت آمیز بودن درمان بسیار اهمیت دارد.
آبسه دهان
آبسه دهان یکی از شرایط جدی است که به صورت تجمع چرک در ناحیه دهان، به ویژه اطراف دندان ها، ایجاد می شود. این عفونت معمولاً به دلیل پوسیدگی دندان یا آسیب به لثه ها بروز می کند و می تواند باعث درد شدید و تورم شود. در صورت عدم درمان، عفونت ممکن است به سایر نواحی بدن گسترش یابد.

علائم آبسه دهان شامل درد شدید هنگام جویدن، تورم در ناحیه فک یا صورت و تب است. درمان این زخم دهان معمولاً شامل تخلیه چرک و استفاده از آنتی بیوتیک ها برای کنترل عفونت است. در موارد شدید، ممکن است نیاز به کشیدن دندان یا درمان ریشه باشد.
👋 نوشته جدید: آيا تبخال درمان قطعی دارد؟
نکات پایانی
توجه داشته باشید که این مقاله به بررسی رایج ترین انواع بیماری های دهان پرداخته و اطلاعات ارائه شده بیشتر جنبه اطلاع رسانی دارد. برای درمان هر یک از زخم های دهانی، به ویژه زخم های مرتبط با سرطان، ضروری است که به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع می تواند از بروز مشکلات جدی و طولانی مدت جلوگیری کند.
پرسش و پاسخ های پرتکرار درباره انواع اولسرهای دهانی
استفاده از دهان شویه آنتی باکتریال، ژل های موضعی بی حس کننده مثل لیدوکائین، یا مصرف مکمل ویتامین B12 می تواند به تسریع بهبودی کمک کنند.
بله، پمادهایی مانند اوراژل، بنزوکائین، یا تریامسینولون در داروخانهها موجود هستند و می توان زیر نظر دندانپزشک از آن ها استفاده کرد.
شست و شوی دهان با آب نمک، عسل، جوش شیرین، یا استفاده از ژل آلوئه ورا روی زخم از جمله چند روش خانگی رایج هستند.