ارتودنسی متحرک چیست و چه تفاوتی با ارتودنسی ثابت دارد؟

به ابزارهایی که دندان ها را مرتب یا منظم می کنند اصطلاحا دستگاه ارتودنسی می گویند. برخی از این دستگاه ها از ابتدای درمان توسط ارتودنتیست به دندان ها وصل می شوند و تا زمانی که دندان ها مرتب نشوند برداشته نمی شوند. این ها دستگاه های ثابت هستند و درمان با کمک آن ها ارتودنسی ثابت نامیده می شود. برخی دیگر از دستگاه ها توسط خود بیمار متصل می شوند و هر زمان که او بخواهد میتواند دستگاه ها را بردارد. این دستگاه ها متحرک هستند و به درمان با آن ها ارتودنسی متحرک گفته می شود. آنچه در این مقاله می خوانید توضیحاتی درباره این روش درمانی و بررسی هزینه آن است.

ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است؟ کاربرد آن چیست؟

دستگاه‌های متحرک برای اصلاح طیف وسیعی از مشکلات و ناهنجاری‌های دندانی جزئی تا متوسط به کار برده می شود. اما اگر بخواهیم به سوال “ارتودنسی متحرک برای چه دندان‌هایی است؟” پاسخ دهیم باید بگوییم که اگر مشکل و ناهنجاری فک و دندان پیچیده، شدید و جدی باشد ما نمی توانیم از این  نوع دستگاه ها برای اصلاح و درمان استفاده کنیم.

زیرا ماهیت دستگاه های متحرک به گونه ای است که تنها برای حل مشکلات جزئی تا متوسط ارتودنسی بکار برده میشوند. مشکلات جدی تر مانند انواع مال اکلوژن ها یا ناهماهنگی های فکی را معمولا با ارتودسی ثابت و یا حتی ترکیبی از جراحی فک و ارتودنسی ثابت برطرف می‌کنند.

ارتودنسی متحرک بهتراست یا ارتودنسی ثابت؟

پاسخ به این سوال مستقیما به شخص بیمار، مشکل او و  شدت مشکلش بستگی دارد. همانطور که گفتیم ارتودنسی ثابت می‌تواند مشکلات متوسط تا شدید و جدی را برطرف کند ولی ارتودنسی متحرک تنها می‌تواند مشکلات جزئی تا متوسط را حل کند. بنابراین بسته به مشکل شما، یک متخصص ارتودنسی خوب قادر است بهترین نوع درمان را برای شما مشخص کند.

اما همیشه قرار نیست بین این دو نوع درمان، تضاد و یا تفاوت وجود داشته باشد. دستگاه‌های متحرک و ثابت می‌توانند مکمل هم باشند. بعد از دوره درمان با دستگاه‌های ثابت، شما حتما باید دستگاه های متحرکی چون ریتینر استفاده کنید. به عبارتی استفاده از ارتودنسی متحرک می‌تواند یک مرحله درمانی مجزا (از مراحل ارتودنسی) بعد از دستگاه های ثابت باشد.

بیشتر بخوانید: بهترین متخصص ارتودنسی چه ویژگی های باید داشته باشد؟

آشنایی با انواع ارتودنسی متحرک

دستگاه های زیادی در دسته این ارتودنسی قرار دارند. ما در این مقاله به بررسی مهمترین و شناخته شده ترین آن ها خواهیم پرداخت.

اینویزیلاین ها یا پلاک های شفاف ارتودنسی

اینویزیلاین ها جدیدترین دستگاه های ارتودنسی متحرک هستند که می‌توانند تعداد زیادی از مشکلات دندان‌ها، از جمله وجود فاصله بین دندان ها، کج بودن و یا روی هم خوابیدن دندان ها، عقب یا جلو بودن آن ها و برخی مشکلات دیگر که چندان شدید نیستند را حل کند.

به استفاده از این دستگاه ها، ارتودنسی نامرئی نیز گفته می‌شود. برخلاف ارتودنسی ثابت که ما تنها از تعدادی دستگاه ثابت مثل بریس ارتودنسی ثابت و آن هم تا پایان دوره درمان برای اصلاح موقعیت دندان ها استفاده می‌کنیم، اگر بخواهیم دندان‌های مشکل دار شما را با کمک این نوع ارتودنسی متحرک اصلاح کنیم، باید از تعدادی اینویزیلاین استفاده کنیم.

یک مثال ساده

برای مثال اگر تعدادی از دندان های شما کج باند و یا بین آن ها فاصله وجود داشته باشد، بسته به میزان کج بودن یا فاصله بین آن ها، ما برای مثال از 10 تا 15 عدد دستگاه اینویزیلاین یا همان پلاک شفاف و متحرک، برای حل مشکل شما استفاده می‌کنیم. هر اینویزیلاین باید حدود دو هفته استفاده شود تا بتواند چند میلیمتر دندان‌های شما را صاف کند یا فاصله را کاهش دهد.

بعد از اینکه دندان های شما کمی صاف شد، نوبت به اینویزیلاین بعدی میرسد تا مطابق طراحی خودش بتواند چند میلی متر دیگر دندانهای شما را جابجا کند. به همین شکل شما باید همه اینویزیلاین ها را استفاده کنید تا در نهایت دندان شما صاف شود.

ریتینر یا نگهدارنده ها

بعد از اتمام برنامه درمانی ارتودنسی ثابت، هنوز هم شما نیاز به استفاده از تعدادی دستگاه دیگر دارید که ما به آن ها نگهدارنده یا ریتینر میگوییم. نگهدارنده از جمله مهمترین انواع پلاک ارتودنسی متحرک هستند. استفاده از این این دستگاه های متحرک بسیار مهم است. زیرا پس از اتمام برنامه درمانی دندان های شما را صاف نگه می دارند. و مانع از جابجایی مجدد آن ها می‌شود.

بدون نگهدارنده ها، دندان های شما ممکن است به سمت کجی بروند. آنها دندان های صاف شده را در جای خود نگه می دارند. در حالی که لثه و استخوان اطراف آن بر روی موقعیت جدید خود تنظیم می شود و می توان آنها را جدا یا ثابت کرد.

سایر دستگاه های ارتودنسی متحرک عبارتند از:

• فضا نگهدارنده ها
• وسیع کننده های کام یا پالاتال اکسپندرها
• هدگیر ارتودنسی
• نگهدارنده هاولی

مدت زمان ارتودنسی متحرک چقدر است؟ چه مدت باید از نگهدارنده استفاده کنیم؟

به طور معمول 12 ماه پس از پایان درمان طبیعی شما باید در شبانه روز حدودا 22 ساعت از نگهدارنده ها استفاده کنید. پس از این مدت شما باید برای مراقبتهای مداوم ، عقب نشینی و هرگونه تعویض یا ترمیم نگهدارنده از مشاوره خصوصی ارتودنتیست خود بهره بگیرید.

اگر از نگهدارنده استفاده نکنم چه اتفاقی می افتد؟

در صورت متوقف کردن استفاده از نگهدارنده، احتمالا حرکت دندان شما به سوی موقعیت قبلی خود آغاز می شود. زیرا دندان ها نیز از حافظه و الگوی طبیعی خود پیروی می کنند. تغییر در وضعیت دندان های شما در طول زندگی ادامه دارد و بخشی از روند طبیعی پیری است.

تنها راه برای داشتن دندان های صاف بعد از دوره درمان استفاده شبانه از نگهدارنده ها است. به نوجوانان هم توصیه می شود که تا رسیدن به بزرگسالی از نگهدارنده ها استفاده کنند. بزرگسالان هم بهتر است بطور نامحدود از آنها استفاده کنند هرچند که تصمیم نهایی بر عهده متخصص ارتودنسی است.

مزایا و محدودیت های ارتودنسی متحرک

وسایل ارتودنسی قابل جابجایی مزایای بسیاری دارند اما محدودیت هایی نیز دارند. از این وسایل برای اصلاح موارد خفیف مال اکلوژن ( نامرتبی دندان ها در فک ) استفاده می شود.

• به طور کلی از ارتودنسی متحرک برای اصلاح مال اکلوژن خفیف استفاده می شود. آنها برای موارد شدید ایده آل نیستند زیرا به اندازه کافی نیرو ندارند تا با مال اکلوژن شدید مقابله کنند.
• وسایل ارتودنسی قابل جابجایی اغلب برای چرخش تک دندان استفاده می شوند. و برای چرخش و تغییر موقعیت تعداد زیادی دندان مناسب نیستند.
• آنها همچنین برای حرکت فک که به نیروی قابل توجه ای نیاز دارند موثر نیستند.

سایر مزایا و مضرات ارتودنسی متحرک

برخی از مهمترین مزایای دستگاه های متحرک عبارتند از:

• تمیز هنگام غذا خوردن میتوان آن ها را از دهان خارج کرد
• میتوان در جاهایی که تمایلی به استفاده از آن ها ندارید خارجشان کنید

معایب ارتودنسی متحرک

• بر روی گفتار تاثیر میگذارند
• آنها برای حرکات متعدد ناکارآمد هستند
• تحمل وسایل قابل جابجایی در فک پایین دشوارتر است
• امکان همکاری نکردن بیمار در استفاده از پلاک های متحرک وجود دارد یا برای مثال فراموش میکند که از آن ها به موقع و همیشه استفاده کند.

روش های تمیز کردن وسایل ارتودنسی متحرک

بریس نامرئی و اکریلیک را می توان در چند مرحله زیر تمیز کرد:

1. قبل از تمیز کردن ابتدا دستگاه را با آب بشویید ، این کار به منظور از بین بردن باقی مانده مواد غذایی قبل از خشک شدن آن است.
2. صبح قبل از خواب و بعد از هر وعده غذایی ، دستگاه خود را با یک برس نرم مسواک بزنید.
3. از یک پاک کننده ملایم مانند صابون و آب ولرم استفاده کنید.
4. خمیر دندان ها ساینده هستند و دستگاه شما را خراش می دهند از آنها برای شستشوی دستگاهتان استفاده نکنید.
5. به آرامی با یک حرکت دایره ای روی تمام سطوح دستگاه را تمیز کنید تا پلاک و ذرات مواد غذایی از بین بروند.
6. با یک پنبه مرطوب شده با آب ولرم و آب صابون شیارها و گوشه های دستگاه را تمیز کنید.
7. برای ضد عفونی کردن دستگاه خود از خیساندن و قرص های از بین برنده باکتری ها استفاده کنید.
8. انواع قرص های پاک کننده دندان دارای دستورالعمل های مشترکی هستند ، یک قرص را در یک فنجان آب ولرم حل کنید سپس دستگاه را در آن برای مدت مشخص بگذارید.

پاسخ به مهم‌ترین سوالات درباره ارتودنسی متحرک