7 علت حساسیت دندان ها و تمام روش های درمان و تسکین آن
حساسیت دندان یک مشکل شایع دندانی است که اشاره به تجربه ناخوشایند تیر کشیدن دندان و یا درد دندان حین خوردن و آشامیدن مواد سرد و گرم یا اسیدی دارد. این مشکل می تواند نشان دهنده تحلیل مینای دندان و در معرض قرار گرفتن دنتین یا عاج دندان باشد یا اینکه نشانه ای از تحلیل لثه و بیرون زدن ریشه دندان باشد. این مشکل بیشتر در افراد بین 20 تا 40 ساله دیده می شود.
چه عواملی باعث ایجاد دندان های حساس می شود؟
موارد زیر همگی در حساس شدن دندان ها نقش پررنگی دارن:
با فشار مسواک زدن
برای مسواک زدن هیچ نیازی به وارد کردن فشار به مسواک و دندان ها نیست. با یک حرکت ساده و ملاین می توان دندان ها را تمیز کرد بدون آنکه به آن ها آسیب زد. افرادی که حین مسواک زدن فشار زیادی به دندان ها وارد می کنند قطعا به مرور زمان حساسیت دندان را تجربه خواهند کرد.
شیوه صحیح مسواک زدن با استفاده از مسواک نرم و حرکات ملایم در جهت عمودی و گردشی بر روی سطح دندان‌ها انجام می‌شود. این عمل باعث از بین بردن پلاک، پیشگیری از پوسیدگی دندانی، التهاب لثه و بیماری‌های دیگر می‌شود. برای بهترین نتیجه، استفاده از مسواک با کیفیت برقی یا دستی به همره خمیر دندان های غیرساینده توصیه می شود.
تحلیل مینای دندان
تحلیل یا از دست دادن مینای دندان به فرسایش یا فرسودگی خارجی ترین لایه محافظ دندان که مینا نامیده می شود، اشاره دارد. این مساله می تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند غذاها و نوشیدنی های اسیدی، مصرف بیش از حد مواد قندی یا اسیدی، مسواک زدن تهاجمی، دندان قروچه، رفلاکس اسید یا برخی شرایط پزشکی رخ دهد. از دست دادن مینای دندان می تواند منجر به حساسیت دندان، تغییر رنگ، افزایش خطر پوسیدگی دندان و به خطر افتادن ساختار دندان شود. اقدامات پیشگیرانه شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از مصرف بیش از حد مواد اسیدی یا قندی، استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و جستجوی درمان دندانپزشکی برای علل زمینه ای است.
تحلیل لثه
تحلیل رفتن لثه به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن بافت لثه اطراف دندان‌ها کوتاه می‌شود یا به عقب رانده می‌شود و بیشتر دندان یا ریشه آن در معرض دید قرار می‌گیرد. این مساله می تواند ناشی از عواملی مانند بیماری پریودنتال، مسواک زدن تهاجمی، بهداشت نامناسب دهان، تغییرات هورمونی، استعداد ژنتیکی یا عادات خاصی مانند مصرف دخانیات باشد. تحلیل رفتن لثه می تواند منجر به حساسیت دندان، افزایش خطر پوسیدگی دندان و نگرانی های زیبایی شود. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل رسیدگی به علت زمینه‌ای، استفاده از خمیردندان حساسیت‌زدا، یا انجام روش‌های پیوند لثه باشد.
بیماری لثه
بیماری‌های لثه که به آن بیماری‌های پریودنتال نیز گفته می‌شود، وضعیتی التهابی هستند که بر بافت‌های لثه و ساختارهای نگهدارنده دندان‌ها تأثیر می‌گذارند. آنها از ژنژیویت خفیف که با التهاب لثه مشخص می شود تا اشکال شدیدتر مانند پریودنتیت، که شامل عفونت و از بین رفتن بافت های لثه و از دست دادن استخوان است، متغیر هستند. بیماری های لثه عمدتاً به دلیل تجمع پلاک های باکتریایی به دلیل اقدامات ناکافی بهداشت دهان ایجاد می شوند. علائم شایع این بیماری ها عبارتند از قرمزی، تورم، خونریزی لثه، بوی بد دهان و لق شدن و حساسیت دندان ها. درمان بیماری های لثه معمولاً شامل جرمگیری حرفه ای دندان ها، بهبود بهداشت دهان و دندان است و در موارد پیشرفته، ممکن است مداخلات جراحی ضروری باشد.
دندان قروچه
دندان قروچه یا براکسیم به هم سابیده شدن دندان ها به صورت ارادی یا ناخودآگاه در خواب و بیداری اشاره دارد. ساییده شدن دندان ها به هم می تواند مینای دندان را از بین ببرد و به عاج آسیب بزند.
سایر علل دندان حساس عبارتند از:
- پر کردن دندان: گاهی اوقات افرا پس از پر شدن دندان به صورت طبیعی ممکن است در مدت کوتاهی با حساسیت مواجه شوند که زودگذر بوده و حای نگرانی ندارد.
- بلیچینگ دندان: برخی از افراد که اقدام به سفید کردن دندان یا بلیچینگ می کنند ممکن است تا مدت کوتاهی پس از آن با حساس شدن دندان ها مواجه شوند. البته اگر با لیزر بلیچینگ انجام شود هیچگونه حساسیتی در کار نخواهد بود.
علائم حساسیت دندان چه زمان تشدید می شود؟
قرار نیست افراد دارای دندان های حساس همواره علائم آن را تجربه کنند. این افراد در برخی شرایط متوجه می شوند که علائم تشدید شده و یا آغاز می شود. به عنوان مثال حین جویدن یک غذای گرم یا نوشیدن مایعات سردو داغ علائم حساسیت شروع می شود. همچنین برخی افراد حین خوردن نوشیدنی ها یا غذاهای اسیدی چنین حالتی را تجربه می کنند.
اگر دندان حساس داشته باشم باید از انجام چه اقداماتی پرهیز کنم؟
- ممکن است متوجه شوید نوشیدنی های گرم، سرد، شیرین یا اسیدی یا غذاهایی مانند بستنی می توانند برای شما حساسیت ایجاد کند یا علائم شما را بدتر کند. بنابراین از مصرف این موارد خودداری کنید.
- همچنین اگر حین مسواک زدن از آب شیر استفاده می کنید و علائ شما را تشدید می کند به جای آب شیر از آب ولرم استفاده کنید.
- وقتی در معرض هوای خیلی سرد یا خیلی گرم هستید نیز تلاش کنید تا زیاد دهان خود را باز نکنید.
درمان دندانپزشکی حساسیت دندان ها چیست؟
افرادی که دندان حساس دارند می توانند از دندانپزشکان کمک بگیرند. در واقع اگر چند هفته از حسایت میگذرد و علائم آن پایان نیافته باید به دندانپزشک مراجعه شود. تیم دندانپزشکی طی یک جلسه کوتاه دندان ها را معاینه می کند و علت و درمان را مشخص می کنند. آن ها با کمک محصولات ضد حساسیت علائم فرد را تسکین می دهند.
به عنوان مثال از ژل های حاوی فلوراید موضعی یا فلوراید وارنیش برای اینکار استفاده می کنند. اینکار شاید لازم باشد طی چند جلسه انجام شود. و بسته به شدت حساسیت ممکن است حتی چند هفته زمان نیاز باشد تا حساسیت دندان ها درمان شود.
در موارد شدیدتر دندان احتما با روش هایی مانند باندینگ کامپوزیت دندان پوشانده می شود و یا اینکه اگر ریشه دندان در معرض دید باشد با کمک جراحی پیوند لثه مشکل برطرف خواهد شود.
درمان خانگی حساس شدن دندان ها چیست؟
به محض اینکه متوجه شدید دندان هایتان با حساسیت روبرو است استفاده از خمیر دندان هایی معمولی مخصوصا خمیر دندان های سفید کننده دندان را متوقف کنید. به جای هر نوع خمیر دندانی، یک خمیر دندان مخصوص دندان های حساس بخرید.
این خمیر دندان ها حاوی فلوراید هستند و می توانند به حفاظت بیشتر دندان در برابر عوامل حساسیت زا کمک کند. میتوانید خمیر دندان را مستقیما به سطح دندان ها اعمال کنید تا تاثیر بیشتری داشته باشد. فقط توجه داشته باشید که 3 تا 5 روز ممکن است طول بکشد تا خمیر دندان روی دندان های حساس تاثیر بگذارد.
چطور از حساس شدن دندان ها پیشگیری کنیم؟
برای جلوگیری از حساسیت دندان ها به موارد و نکات زیر توجه کنید:
- سعی کنید دندان های خود را با خمیر دندان های حاوی فلوراید دو نوبت در شبانه روز مسواک بزنید
- برای هر نسبتی از حساسیت دندان سعی شود از خمیردندان های مخصوص دندان های حساس استفاده شود
- مسواکی که با آن دندان ها را تمیز می کنید باید موهای نرم داشته باشد و به صورت اصولی مسواک زده شود
- مسواک خود را پس از بیماری یا هر 3 ماه یکبار تعویض کنید
- بلافاصله پس از خوردن یا آشامیدن مسوا نزنید و صبر کنید تا دست کم 1 ساعت زمان بگذرد
- غذاهای شیرین، و نوشیدنی های گازدار و اسیدی کمتری میل کنید
- اگر دندان قروچه دارید حتما برای درمان و مدیریت آن به دندانپزشک مراجعه کنید
- اگر قصد انجام بلیچینگ دندان دارید پیش از آن با دندانپزشک صحبت کنید
- به طور منظم به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید.